Kitapların, Televizyonların, radyoların, telefon ve internetin olmadığı zamanlarda nesiller boyu atalarımızdan Babalarımıza ve annelerimize aktarılan maniler, niniler ve tekerlemeler gibi bir çok hikayeyi dedelerimizin ve babalarımızın dizende oturarak dinledik. Son yıllarda teknolojinin hızla gelişmesi ile kaybolan kültürel değerleri yeniden topluma kazandırmak için harekete geçen Ayvacık Çankaya İlkokulu, gelenek ve göreneklerimize ayna tutacak ‘Geçmişten Günümüze Çanakkale’nin Kültürel Değerleri’ projesini gerçekleştirmeye hazırlanıyor.
Türk milli eğitim sisteminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda öğrencilerin ders dışı faaliyetlere olan ilgilerinin öne çıkarılması, kültürel mirasın, gelenek ve göreneklerimizin birer yansıması olan tekerleme, mani, sayışma, fıkra, türkü, masal ve bilmeceleri öğrenciler tarafından hem araştırılıp hem de kayıt altına alınması amacı ile Ayvacık Çankaya İlkokulu ‘Geçmişten Günümüze Çanakkale’nin Kültürel Değerleri’ projesini hayata geçirmeye hazırlanıyor. Çanakkale il merkezi ve ilçelerindeki tüm resmi ve özel ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrenciler, öğrenci velileri, öğretmenler ve okul yöneticilerinin katılımıyla yürütülecek projede yer alan gönüllü öğrencilerden oluşan Gruplar, Çanakkale’nin değerlerini araştıracak.
Toplumlara özgü olarak üretilen ve bilimsel olmayan her türlü ürün çıktısı, kültürel çalışma olarak nitelendirilen ve kuşaktan kuşağa aktarılan sosyal bir mirastır. Kılık-kıyafet, çini, halı, seramik, çömlek, hat ve telkâri gibi sanatlar somut kültür çıktıları olarak değerlendirilirken; maniler, türküler, fıkralar, masallar, deyimler, sayışmalar ve tekerlemeler soyut içerikli kültürel miras ögeleri olarak tanımlanıyor. Somut kültür ögeleri yerel merkezler tarafından koruma altına alınarak gelecek kuşaklara aktarılırken, somut olmayan kültürel miraslar ağızdan ağıza dolaşarak zaman içerisinde değişikliğe uğruyor veya unutuluyor. Anadolu ile Avrupa, Akdeniz ile Karadeniz arasında köprü konumunda olan, M.Ö. 3000 yıllarından beri yerleşim alanı olarak varlığını sürdüren, çok uzun yıllar boyunca farklı toplumlara ev sahipliği yapan, dünya savaşlarının yapıldığı ve Cumhuriyetin temellerinin atıldığı Çanakkale, tarihi, stratejik ve doğal dokusu ile büyük bir öneme sahip olmanın yanı sıra, şanlı tarihi geçmişi ve doğal güzellikleri ile birçok yöresel değerleri içinde barındırmaktadır. Ayvacık, Bayramiç, Biga, Bozcaada, Çan, Eceabat, Gelibolu, Gökçeada, Lâpseki, Ezine ve Yenice olmak üzere toplam 11 ilçesi olan Çanakkale’miz adeta bir kültür beşiğidir. Bu özelliğine bağlı olarak da coğrafi koşulların farklılığı, yerel değerlere ait unsurların birbirinden farklı özellikler göstermesine neden oluyor. Bu denli zengin bir dokuya sahip olan coğrafyamızın içerisinde barındırdığı kültürel kodların gün yüzüne çıkarılarak eski önemini kazanması, etkili ve işlevsel hale getirilerek yaygınlaştırılması, bilgiyi yalnızca tüketen değil, aynı zamanda üreten nesiller yetiştirerek gelecek kuşaklara aktarılması düşünülüyor.
Projenin Hem Toplum Hem de Öğrenciler Üzerinde Etkisi Olacak
Kültürümüzün birer ögesi olan tekerleme, mâni, sayışma, fıkra, türkü, masal ve bilmecelerin yöresel özelliklerine göre araştırarak gün yüzüne çıkaracak olan Proje, Öğrencilerin yöresel değerleri tanımalarına fırsat verecek. Oluşturulan Gruplar arasındaki, Grup çalışması, işbirliğine yatkınlık, verilen yönergeye uyma ve yardımlaşma becerilerini destekleyecek. Yapılan araştırmalar ile toplanan değerlerin Kültürel birikimi gelecek kuşaklara aktarılacak. Projenin diğer amaçları ise; Öğrencilerin arasındaki iletişim ağlarının genişlemesine yardımcı olmak, Kültürler arası diyalogu geliştirerek, çeşitliliğini artırmak, Sosyal etkinlik sahalarını genişletmek, Kültürel miras duyarlılığına dikkat çekmek, Erken yaşlardan itibaren öğrencilerin dinleme, okuma ve yazma edinimlerini desteklemek, Milli kültürümüze ait değer, tutum ve davranışlar geliştirmelerine yardımcı olmak, Öğrencilerin eğlenirken öğrenmelerine fırsat tanımak, Sözlü geleneğin yaygınlaştırılması ve desteklenmesine katkı sağlamak Öğrenci yaş gruplarına uygun edebi öğelerin kazanımını sağlamak, Gelecekteki dünyaya donanımlı bireyler hazırlamak, Eğitimlerdeki bireysel öğrenme süreci ile öğrencilerin daha fazla sorumluluk alarak öğrenme faaliyetlerinde aktif olarak görev almalarını sağlamak, Öğrencilerin düşünme becerilerinin ve merak duygularının gelişmesine fırsat vermek, Ders dışı etkinliklerde bulunma alışkanlığı ve zevkinin oluşmasına katkı sağlamak. Anlama ve mantıksal çıkarım yapabilme becerilerinin gelişimine yardımcı olmak olacaktır.
Gönüllü Olmak İsteyen Öğrenciler Katılabilecek
Projemiz 2019-2020 Eğitim – Öğretim yılında uygulanacak olan proje için gönüllü öğrenci alımı yapılacak. Katılımlar öğrencilerin gönüllülük esasına göre sağlanacak. Gönüllü olarak projeye katılacak olan öğrencilerden gruplar oluşturularak, konu başlıklarıyla ilgili görev dağılımı yapılarak araştırmalar Çanakkale’nin Ayvacık İlçesi olmak üzere bir çok ilçesinde gerçekleştirilecek.
Toplanan Bilgiler Bir Kaynakta Toplanacak
Millî Eğitim Bakanlığı 2023 vizyonunda belirtilen’ Yerel, kültürel, turistik, coğrafi ve ekonomik değerlerin tanıtımına yönelik eğitim programlarının belirlenmesi’ konulu maddeyi göz önünde bulundurarak hazırlanan projede İlkokul, Ortaokul ve Ortaöğretim öğrencileri tarafından yapılacak olan yöresel alan araştırması sonucunda elde edilecek halk bilgileri tek bir kaynak içerisinde toplanarak, tanıtımına yönelik eğitim programları düzenlenerek toplanan maniler, tekerlemeler ve diğer kültürel hikayeler topluma aktarılacak.
Cuma Deren