Çanakkale Gelibolu Yarımadası’nda 14 yıldır yürüttüğü “Tarihe Saygı Projesi” ile bölge tarihinin korunmasına destek veren OPET, 2018 Troya Yılı kapsamında “Arkeo-Köy”e dönüştürdüğü Tevfikiye’nin ardından Troya Bölgesi’ndeki bir başka noktada Çıplak Köyü’nde çalışmalara başlıyor. OPET, Anadolu geleneğinin kültür mirasını temsil eden tüm katmanlara dair öğeler, dokular ve öyküler barındıran Çıplak Köyü’nü “Etno-köy”e dönüştürecek. Proje kapsamında köye farklı bir kimlik kazandıracak fiziki düzenlemelerin yanı sıra halka yönelik kalkındırma çalışmaları da yapılacak.
Troya Milli Parkı sınırları içerisindeki Tevfikiye Köyü’nü Arkeo-köy’e dönüştüren OPET, Troya bölgesindeki çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Bu kez Troya Müzesi ve Troya Antik Kenti’nin yanındaki Çıplak Köyü, etnografya kelimesinden türetilen “Etno-köy” kavramı kapsamında yenileniyor. Çanakkale Tevfikiye Köyü’nde iki yıl boyunca bölgenin fiziksel ve sosyal değişimini gerçekleştirmeye yönelik çalışmalar gerçekleştiren OPET, Çıplak Köyü’nde uygulamalara başladı. Bu kapsamda Çıplak Köyü’nün yeni konseptinin ve yapılacak çalışmaların ayrıntıları, Çıplak Köyü Meydanı’ndaki çok amaçlı toplantı salonunda düzenlenen basın toplantısıyla paylaşıldı. Toplantıya Çanakkale Vali Yardımcısı ve Eceabat Kaymakamı Hasan Ongu, Çanakkale İl Milli Eğitim Müdürü Ferhat Yılmaz, Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürü Erdem Karadağ, Çıplak Köyü Muhtarı Ufuk Göçoğlu ve OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk de katıldı.
OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk, “Tarihe Saygı Projesi ile başlattığımız değişimin önemli bir devam halkası olarak Troya bölgesine en yakın yerleşim yeri olan Tevfikiye Köyü’nün fiziksel ve sosyal değişimine yönelik çalışmalarını tamamlamanın mutluluğunu yaşıyoruz. Tevfikiye Köyü‘nü, Troya dönemini yaşatan atmosferi, binaları ve figürlerinin yanı sıra tarihi ve mitolojik değerleri ile “Arkeo-köy”e dönüştürdük. Tevfikiye Arkeo-köy’ü; destanlarla anılan ve ülkemizin sahip olduğu en önemli tarihi miraslardan biri olan Troya Antik Kenti’ne yapılan ziyaretler sırasında mola verilen, gezilen ve Troya tarihinden izler taşıyan bir köy haline getirdik. Şimdi sırada Çıplak Köyü var. Anadolu geleneğinin kültür mirasını temsil eden tüm katmanlara dair öğeler, dokular ve öyküler barındıran Çıplak Köyü’nü, etnografya kelimesinden türetilen “Etno-köy” kavramı kapsamında yenileyeceğiz” dedi.
Toplantıya telefonla canlı olarak bağlanan Troya Arkeoloji Kazıları Başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan ise Etno-köy Projesi’nin 2018 Troya Yılı ile başlayan süreçte hayata geçirilen ve Troya Ören Yeri’ni merkez alan Troya Müzesi- Kültür Rotaları ve Tevfikiye Arkeo-köy projelerinin tamamlayıcısı olduğuna dikkat çekti. Troya Tarihi Milli Parkı içerisinde bulunan Çıplak Köyü’nün 16’ncı yüzyıla uzanan ilginç bir tarihe sahip olduğunu belirten Aslan “Çıplak Köyü; Troya kazılarının yanı sıra, Osmanlı tarihinden izler taşıyor ve Çanakkale Savaşları’na da yakın şahitlik etmiş bir köy. Bölgenin kendi kültür tarihi, geleneksel tarım özellikleri ve kırsal mirası Etno-köy projesinde işlenecek. Bu projeyle bölgedeki turizm sirkülasyonuna yeni ve özgün bir destinasyon eklenecek” dedi.
Çanakkale Vali Yardımcısı ve Eceabat Kaymakamı Hasan Ongu ise sözlerine Tarihe Saygı Projesi kapsamında Yarımada ve köylerinde yaşanan sosyal ve fiziksel değişim nedeniyle OPET’e teşekkür ederek başladı. Ongu şöyle devam etti: “Troya demek binlerce yıllık tarih demektir. Çanakkale ise Troya’nın izlerini hala barındıran önemli bir şehir. 2018 yılının Troya Yılı ilan edilişi, ülkemizin ve ilimizin dünya turizmine tanıtılmasına çok büyük katkı sağladı. OPET bu kapsamda Tevfikiye Köyü’nde fiziksel ve sosyal çalışmalar gerçekleştirerek hem köy halkı için önemli bir kalkınma yarattı hem de Tevfikiye, bölgeye gelen ziyaretçileri en iyi şekilde ağırlayacak bir potansiyele erişti. OPET, 2020 yılında ise Çıplak Köyü’nde gerçekleştireceği çalışmalarla bölgemizin var olan turizm potansiyeline önemli bir destekte daha bulunacak. Troya ve çevre köylerindeki bu değerli çalışmaları için OPET’e teşekkürlerimizi sunarız.”
Etno-Köy Nedir?
Anadolu’nun farklı tarihsel ve kültürel katmanlarını yansıtan Çıplak Köyü’nde yürütülecek çalışmaların ana eksenini; insan yapımı kültürel öğeleri ele alan bir bilim dalı olan etnografya kelimesinden türetilen “Etno-köy” kavramı oluşturuyor. Proje, Anadolu geleneğinin kültür mirasını temsil eden tüm katmanlara dair öğeler, dokular ve öyküler barındıran Çıplak Köyü’nün bu etno-kültürel mirasını yansıtacak şekilde kurgulanıyor. OPET tarafından yapılacak çalışmalarda Çıplak Köyü, tarihsel ve kültürel derinliğini ve zenginliğini yansıtan içeriklerle zenginleştirilecek. Troya ve arkeolojinin doğuşu, Osmanlı, 20’inci yüzyıl başı savaşlar dönemi ve Cumhuriyet’in izlerini taşıyan Çıplak Köyü’nde gerçekleşecek çalışmalar, Çanakkale’nin Türk ve Osmanlı tarihinden bir kesit olarak tasarlanıyor. Bu kurgu içinde 1870’ten itibaren, arkeoloji biliminin de başlangıcı kabul edilen Troya kazıları süresince 17’nci yüzyıldan itibaren seyyahların, Schliemann ile başlayan arkeoloji çalışmaları ve ardından gelen arkeologların Çıplak Köyü ile olan ilişkisi vurgulanacak. Aynı zamanda “yaşayan tarih” başlığıyla kavramsallaştırılan ve tarım kültürünü odağına alan anlatımlar olacak. Geleneksel tarımın izlerinin hala bulunabildiği Çıplak Köyü’nde ziyaretçilere köy tarihçesini özgün motiflerle aktaran bir yaşam alanı dizayn edilmesi planlanıyor.
Çıplak Köyü’nde Opet Tarafından Neler Yapılacak?
Çıplak Dede Türbesi, tarihi çeşme ve köy kahvesini içine alan köy meydanı, konsepte uygun olarak yeniden düzenlenecek. Meydan düzenlemesinde Troya kazıları tarihi, Osmanlı’dan günümüze Çıplak Köyü tarihi ve köyde uygulanan geleneksel tarım uygulamalarına dair özellikler ön plana çıkarılacak. Köy meydanına, köylülerin ürünlerini satabileceği satış stantları yerleştirilecek. Evlerin cepheleri ve bahçe duvarları boyanırken köy genelinde peyzaj çalışmaları uygulanacak. Köy evlerinin pencereleri ve duvarlarına konsepte uygun olarak desen ve süslemeler yapılacak. Metruk halde bulunan bir köy evi Troya kazılarının tarihini, buluntuları ve keşiflerle ilerleyen bir hikayeyi yansıtan ‘Arkeoloji Evi’ olarak düzenlenecek. “Arkeoloji Evi”nin yanındaki bir bina ise “Osmanlı’dan Günümüze Yerel Tarih Evi” olarak düzenlenerek Anadolu coğrafyasının en zengin etnografik öğelerinden olan tarımın tarihi, Çıplak ve Troya bölgesinden farklı buluntu ve görsel belgeler ışığında ele alınacak. Yerel Tarih Evi’nin hemen arkasındaki bina, köy pansiyonuna dönüştürülecek. Köy meydanına yakın bir bölgede hijyenik kurallara uygun şekilde “Yöresel Ürün Yapım Evi” oluşturulacak ve yöreye özgü ürünler gelen ziyaretçilere sunulacak. Köy meydanından başlayıp Troya Kültür Rotası ile birleşen ve Troya Müzesi’ne bağlanan yol, ‘Arkeoloji Yolu’ olarak genel dokuya uygun olarak düzenlenecek. Tevfikiye Köyü girişinin karşısından başlayan ve Çıplak Köyü meydanına ulaşan ana yol “Çıplak Yolu” olarak düzenlenecek. Yol boyunca; bölgenin tarım ürünlerini, köye özgü ürün ve motifleri tanıtan bilgi panoları yer alırken yapılacak çiçeklendirme ve estetik öğelerle yola farklı bir görünüm kazandırılacak. Köy meydanından başlayıp Peyan Mezarlığı’na ulaşan doğa yürüyüşü yolu “Peyan Yolu” adıyla yeniden düzenlenecek. Köyün her iki girişine de “Etno-köy” giriş takları yapılacak.
Kurslarla Bölge Halkının Kişisel Gelişimine Katkıda Bulunulacak
Proje kapsamında Çıplak Köyü Halk Eğitim Merkezi’nde Halk Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile ‘Diksiyon, Yöresel Gıda Ürünleri Yapımı, Protokol Kuralları Kursu (Ağırlama Sanatı), Tarih, İngilizce, Kırsal Turizm, Temizlik ve Hijyen, Hediyelik Eşya Yapımı, İş ve Sosyal Hayatta İletişim, İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı, Kişisel Gelişim, Hediyelik Eşya ve Dikim Kursları’ ile bölge halkına eğitimler verilecek. Kursların açılış dersi, Nurten Öztürk tarafından verilen OPET Temiz Tuvalet Kampanyası dahilindeki temizlik ve hijyen eğitimi ile başladı. Katılımcılar ayrıca toplantının ardından düzenlenen köy gezisinde konsepte uygun olarak dış cepheleri yenilenecek olan köy evlerinin duvarlarını boyayarak simgesel bir hareketle projeye katkıda bulundu.
Cuma Deren – Şerife Erdem