Çanakkale Kent Konseyi ve Topluma Destek Derneği tarafından düzenlenen etkinlikler kapsamında, Çağımızın en korkulan hastalıklardan biri haline gelmeye başlayan ve salgın hastalıklar arasındaki yerini alan Corunavirüs’ün konuşulduğu bir söyleşi gerçekleştirildi. Ölümcül dozu artan virüse karşı önlemlerin alınması için harekete geçen kent Konseyi ve Topluma Destek Derneği ortaklığında … konusunda Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Doç. Dr. Alper Şener konuşmacı olarak katıldığı bir söyleşi gerçekleştirildi. Söyleşide Doç. Dr. Şener virüs ile ilgili bilgiler ve alınması gereken önlemleri ile ilgili önemli bilgiler verirken, korunması açısında yapılması gerekenlere değindi. Solunum yolu ile bulaşan Virüse karşı maskeli önlem alınırken Doç. Dr. Şener, Maskenin yüzde yüz koruyucu olmadığını belirterek, El yıkamanın maske takmaktan daha önemli olduğunu söyledi.
Çanakkale Kent Konseyi ve Topluma Destek Derneği tarafından düzenlenen etkinlikler kapsamında, bu kez dünyayı saran korku haline gelen Coronavirüsü ile ilgili bir söyleşi gerçekleştirildi. Belediye Çalışanları Sosyal Tesisleri Ercan Adsız Toplantı Salonunda gerçekleştirilen söyleşiye Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Doç. Dr. Alper Şener konuşmacı olarak katıldı. Şener, çağımızın vebası olma yolunda hızla ilerleyen Koronavirüs ile ilgili her şeyi anlattı. Dünya üzerinde ilk kez 1960’lı yıllarda görülen '2019-nCoV' olarak adlandırılan virüs, coronavirüsü adıyla biliniyor. Coronavirüs aralık ayında Çin’in Wuhan bölgesinde yeniden çıkmasıyla beraber internette en çok aranan konulardan birisi oldu. Enfeksiyonu kapan çok kişinin hayatını kaybettiği virüs için tedavi bulunmazken, enfeksiyonu kapmamak için alınacak önlemler büyük önem taşıyor. Yüzlerce can alan virüs son olarak sınır komşumuz olan İran’da tespit edildi. Gittikçe korkulu hale gelen virüs hakkında bilgi vermek ve vatandaşları virüse karşı farkındalık oluşturmak amacı ile Çanakkale Kent Konseyi ve Topluma Destek Derneği tarafından gerçekleştirilen söyleşide konuşan Doç. Dr. Alper Şener kentlilerin yoğun katılım gösterdiği söyleşide virüse dair her şeyi anlattı.
Virüs ile ilgili vatandaşların kafasındaki soruları bir bir cevaplandırmak için düzenlenen söyleşide virüs hakkında bilgi veren Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Doç. Dr. Alper Şener “Aslında Coronavirüsü ailesi doğada yaygın olmasına rağmen bu kadar hızlı, bu kadar değişiklik yapma özelliğine sahip değildi. Coronavirüs SARS, MERS-CoV dediğimiz virüslerle aynı ailedendir. İnsan, yarasa, kedi, köpek, domuz, kemirgenler ve diğer kanatlılarda görülüyor. Solunum, barsaklar, karaciğer ve beyin tutulması yapabilir. Hani aniden düşüp bayılanlar var ya aslında onlar virüse bağlı olarak ani potasyum gelişenlerdir. Virüsün daha yaygın olduğu yerlerde görüyoruz. Yarasalarda çok daha geniş alanı var. Türkiye’de de yarasa tabi ki var. Ama bulunma riski daha düşük Türkiye’de. Virüsün en yakın akrabası ise SARS dediğimiz virüstür. Bu virüs 31 Aralık 2019’DA İlk olarak Çin’in Hubael Eyaletinin Wuhan kentinde görüldü. Vakaların ilk anormal artışı ise 7 Ocak 2020’de görüldü. Virüs ile mücadelede Genom Sentezi yapılması çok önemli. Çünkü bir ülke buna karşı geliştirilen ilacı tüm genona bakarak karar veriyor. teknik olarak baktığımızda , Bu da inanılmaz bir hızla ortaya çıkan bir genonten. Tuhaf olan ise şu; Çin Bunu herkesin ulaşabileceği serbest bir alana bıraktı. Dediler ki biz çalışmalara bugünden itibaren başladık ve bütün dünyayı davet ediyoruz dediler. Bu alışılmış bir şey değil. Çünkü bir çok ülke bu tür çalışmaları yarış haline getirip parasal duruma çevirmek istediler. Ama şimdi daha etik hale getirdiler” dedi.
10 Ülkede Daha Tespit Edildi
Gittikçe yayılan virüsün son kurbanı olan ülkeleri de sıralayan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Doç. Dr. Alper Şener “30 Ocak 2020’de DSÖ- Uluslararası Sağlık Tehdidi olarak ilan edildi. Aynı aileden olmalarına rağmen SARS’ta ve MERS-CoV’te bu kadar hızlı davranmadılar. Çünkü bu iki hastalığın Coronavirüs’tan bir farkı var. Bu kadar geniş bir coğrafyayı kapsayan bir hastalık durumu olmadı. Üstelik Coronavirüsün insandan insana geçişi çok hızlı. 27 Şubat 2020’den itibaren Coronavirüse yakalanan yeni ülkeler ise Irak, Yunanistan, Gürcistan, Estonya, Makedonya, Bahreyn, Kuveyt, Macao, Umman ve Hırvatistan oldu. Bunlarla beraber Coronavirüs’e yakalanan 64 civarında ülke var. Türkiye coğrafyasına baktığımızda, komşularında Coronavirüs almış ya da Corona alma standardı yok” dedi.
Virüs Artık Bir Salgın
Çinde yayılan virüsün artık dünyayı tehdit eden bir salgın olduğunu belirten Şener “Çin dışına nasıl yayıldı? Çin dışında en çok riskin görüldüğü 4 tane ülke var. Çini de dahil edersek, risklerin çık olduğu Japonya, İran ve İtalya, Yani Çin’den en çok uçuşların yapıldığı bölgeler burası. 2018 yılında Çinden uçuş yapılan yerlerden birincisi Tokyo, ikincisi Tahran ve üçüncü yer ise Roma. Artık Corunavirisün bir salgın olduğu kesinleşti. Sınırları bile kapatacak düzeyde bir salgın olduğu ortaya çıktı” dedi.
Cansız Yüzeyde Bile 9 Gün Yaşayabiliyor
Corona virüsün Cansız alan yapıştığı her yerde bile 9 gün boyunca yaşadığını ölmemesi halinde bulaşıcı olduğunu belirten Doç. Dr. Şener “Bulaşıcılık peronunu biz neye göre belirliyoruz? Biraz profesyonel bir gözle baktığımızda artı varis bağlı olduğu ölüm oranlarına bakarak. Artı varis dediğimzi şey şu; Örnekle anlatacak olursak, diyelim ki ben enfekteyim ve Coronavirüsüne sahip bir hastayım ben ancak iki kişiye enfekte edebiliyorum. Bu da ortalama 1 ile 3 kişi arasında değişiyor. Virüsün hesab etmek için salgının bittiği dönemde ancak ortaya çıkabilir. Biz bunu hiçbir zaman bilmemekle birlikte ortalama 4’ün altında olacak gibi görünüyor. Virüsün kuluçkalanması ortalama 14 gün. Bu sayı en az 2 en fazla 21 gün olarak da gerçekleşebilir. Çindeki rakam is 27 gün olarak belirlendi. Çin’den gelen rakamlara güveniyoruz. Çünkü en çok hasta orada olduğu gibi en çok araştırma da orda yapılıyor. Virüsün ilk bulguları ise Ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı . Bu virüsün diğer solunumlardan farklı olarak %99’u Akciğere yerleşiyor. Akciğere yerleştiği için de bazı ilaçlar kullanılıyor. Virüs dış ortamda dayanıklılık süresi cansız yüzeyde 9 gün yaşadığı ve ölmediği Çin’de yapılan araştırmalar sonucu tespit edildi. Örneğin biz doktorlar olarak aldığımız örnekleri 72 saatte labaratuvara gönderiyorsak, her hangi bir işlem yapamıyoruz. Bu da çok basit, yani virüsün olduğu örnek 72 saat yani 3 gün cansız ortamda yaşayabiliyor demektir. Eğer üç gün geçerse virüsün daha fazla yaşayabilmesi için artı 4 derecede buzdolabın kapağında saklıyoruz. Burada da artı 4 derecede virüs 7 gün yaşayabiliyor. Bu da şunu gösteriyor. Virüs ortam ısısına bağlı olarak cansız ortamda 7 gün yaşayabiliyor. Peki virüsler güneş gördüğü zaman ölmez mi? Ölüyor ama yüksek dozlu sıcaklıklar lazım. Çöl ortamındaki sıcaklık gibi” dedi.
Bulaşma Süreleri Henüz Bilinmiyor
Bulaşma sürelerine de değinen Dr. Şener Virüsü kapmak için belirlenen temas süresinin belli olmadığını belirterek “Birinci olarak baktığımız şey , Hastada ateş, kuru öksürük veya solunum sıkıntılarından her hangi birisi varsa. İkinci olarak baktığımız şey, özellikle İtalya, Çin, Japonya, İran seyahatli uyruklular varsa ya da 64 ülkeden herhangi birinde bulunma durumu vardır. Bu ülkelere gitmemiş olup da ama bu ülkelerden gelen birisi ile teması varsa o hasta da, virüs grubuna girer. Virüsün kapılması için toplamda ne kadar temas edilmesi gerektiği henüz bilinmiyor. Üç saat temasın ardından bulaşan hasta grubu var, bir de üç gün dolaylı temasta bulunduktan sonra hasta olan grup da var. O yüzden bulaşma süresi hala bilinmiyor” dedi. Seyahat engeline takılan 4 kritik ülke var. Virüsün ülkemize gelmesini engellemek amacı ile İran, İtalya, Japonya ve Çin’den gelecek tehditleri kestiremediğimiz için karantinayı kaldıramıyoruz. Her prosedür tamamlandığından sonra ancak karantinadan çıkarabiliyoruz” dedi.
El Yıkamak Maske Takmaktan Daha Koruyucu
Yaşanan ilginç bir deneyimini de dile getiren Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Doç. Dr. Alper Şener, elleri sabunla yıkamanın maske takmaktan daha koruyucu olduğunu belirterek “Kimler Risk altında? ve şüphe anında neler yapılıyor? Geldiği ülkede bulunma riskleri taşırken Ateş, öksürükve solunum sıkıntıları var ise risk alanına giriyor. Bunların iyileştirilmesi için ise iki tür karantina uygulanıyor. Biri evde karantina diğeri ise hastanede karantina. Hastane karantinasında Yaşlılar ve yandaş hastalığı olanlar ve sonuncu sınıfta yer alanlara yapıyoruz. Onun için bunlar evde karantinaya alınıyor. Evde karantinaya alınırken kişinin bilinçli ve uygun olması lazım. Evde bir hastayı karantinaya aldığınız zaman hastaya yakın temasta bulunacaksanız, korunmanın en önemli iki faktörü var. Bilinci açık olan ve bilinçli bir hastanın olduğunu var sayarak öksürdüğü veya hapşırdığı anda dışarıya çıkardığı virüs miktarını azaltmak amacı ile ağzını kapatması gerekiyor. Bunu yaptıktan sonra ellerimizi su ve sabunla yıkamamız gerekiyor. Çünkü virüsler elinde olacak. Solunum yolu ile bulaştığı için ki bu Coronavirüsünde ilk defa böyle bir deneyimimiz söz konusu oldu. El yıkamak Maskeden daha koruyucu. Çok ilginç. Tıbbi olarak maske takmayı daha koruyucu olduğunu düşünürüz ama ağzımıza elimizi götürdüğümüz için asıl virüs elde oluyor ve birisi ile temas ettiğimizde direkt olarak bulaştırmış oluyoruz. Öksüren, aksıran veya öksüren herkesin ağzını kapatması çok önemli. O yüzden ulaşımda, sinemada, uçakta, toplu taşımada mümkün olduğu kadar onlardan uzak durmak gerekiyor” dedi.
Maske Yüzde Yüz Korumuyor
Virüse karşı koruma amaçlı takılan maskelere de değinen Doç. Dr. Alper Şener “Bu tür yerlerde maske takıp oturabilir miyim? Bu koruyucu bir önlem ama koruyuculuğu yüzde yüz değil. Koruyuculuğun yüzde yüze yakın olduğunu bildiğimiz şey şu, hastanın yanına giden kişinin ekipman giymesi. Onun dışında yapılan her şey yüzde yüz bizi korumuyor. Coronavirüs için genel olarak baktığımızda solunum yolu ile bulaşan bütün inisiyatifler bizim için geçerli. Siz ne kadar fazla virüs alırsanız Akciğerdeki iltihaplanma o kadar ağır geçiyor. Ne kadar az virüs alırsanız o kadar hafif geçer. Virüs geçiren bir hasta ile solunum etiketi için cerrahi maske yeterli. Ancak bir buçuk metreden hastaya daha yakın olursanız kendimizi korumak için N95 maskesi takmak lazım. N95 ve N99 maskeleri var. N95 şu demek; her hangi bir mikro organizmanın yüzde 95’ini yakalayan maske demektir. N99 ise yüzde 99’unu yakalıyor demektir” dedi.
Grip Aşısı Virüsü Azaltmaz
Soru Cevap Kısmında vatandaşların en çok sorduğu sorulardan bir olan Zatürre ve grip aşısı korona virüsünü azaltır mı?’ sorusuna ise Doç. Dr. Şener “Azaltmaz” cevabını verdi. Şener “Daha iddialı bir şey söyleyeyim, korona virüsünü arttırabilir diyenler var. Bu karmaşık bir konu. Net söyleyebilirim bunu azaltmadığını biliyoruz” dedi.
Cuma Deren - Şerife Erdem