Göbeklitepe’nin tarih öncesi ritüellerden, insanın çevresinden yararlanma biçimlerine, anıtsal mimariden, sembolik dünyalarını yansıtan hayvan imgelerine kadar sayısız soruya yanıt veren bir yer olduğunu söyleyen, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı Başkanı, Göbeklitepe Bilim Kurulu Üyesi ve Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, Çanakkale Bölgesel Turist Rehberleri Odası’nın canlı yayın konuğu oldu.
Çin’de başlayan ve dünyaya yayılan koronavirüsü nedeni ile neredeyse hayat surdu. Önce Yurtdışı seyahatleri sonra yurt içi seyahatleri kısıtlandı. Süreçten en çok etkilenen sektörün başında turizm gelirken buna bağlı olan Turist rehberleri de olumsuz etkilendi. Turların yanı sıra projelerin de durduğu zorlu dönemi üyeleri için eğitim dönemine çeviren Çanakkale Rehberler Odası (ÇARO) sosyal medya üzerinde başlattığı canlı yayınlarla hem üyelerine hem de takipçilerine adeta tarih dersleri verdi. Çanakkale Rehberler Odası tarafından hazırlanan son canlı yayınına ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı Başkanı ve Karahan Tepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul katıldı. Karaul “Anadolu’da Yerleşik Yaşamın Başlangıcı ve Göbeklitepe Kültürü” konusu ile hem rehberlere hem de takipçilere, Göbeklitepe’nin önemini ve tarih öncesi hakkında bilgiler verdi.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı Başkanı ve Karahan Tepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, “Anadolu’da Yerleşik Yaşamın Başlangıcı ve Göbeklitepe Kültürü” konusunda bir seminer gerçekleştirdi.Yoğun programına rağmen ÇARO’nun seminer davetini kabul eden ve arkeoloji dünyasının en önemli isimleri arasında yer alan Prof. Dr. Karul bilgi birikimini görseller ile destekleyerek, profesyonel turist rehberleri ve öğrencilere aktardı. Canlı yayında ‘Anadolu’da Yerleşik Yaşamın Başlangıcı ve Göbeklitepe Kültürü” konusunda bir seminer gerçekleştiren Prof. Dr. Karul, 12 bin yıl önceki yaşama, inanca ve çevreye dair sorulara da yanıt verdi. “Göbeklitepe, çok geniş bir coğrafyada yaşayan, birbirleriyle yoğun iletişimi olan hem teknolojik hem de sembolik anlamda gelişkin ve güçlü unsurlara sahip toplumları iyi bir şekilde yansıtıyor" diyerek seminere başlayan Prof. Dr. Karul, seminerinde görsel materyallerde kullandı.
Göbeklitepe’nin Keşfi İle Karmaşık Sorular Cevaplarını Buldu
Göbeklitepe’nin keşfedilmesi ile birlikte, karmaşık bir yapıya sahip olan avcılık ve Toplayıcılık dönemine ait bir çok sorunun da cevap bulduğunu belirten Prof. Dr. Karul “Sanırım en öğretici kısmı binlerce yıl öncesine ait avcı toplayıcıların ne denli karmaşık bir toplum yapısına sahip olduklarını ortaya koymasıydı. Göbeklitepe bu dönemde, çok geniş bir coğrafyada yaşayan, birbirleriyle yoğun iletişimi olan, hem teknolojik hem de sembolik anlamda gelişkin ve güçlü unsurlara sahip toplumları iyi bir şekilde yansıtıyor. Olasılıkla ortak geçmişten kaynaklanan güçlü bir sosyal ağa sahiplerdi. Bu da zihinlerimize kazınmış olan basitten karmaşığa, ilkelden uygara dönüşümü varsayan yaklaşımları çok net bir şekilde yanlışladı. Haliyle çok sayıda yeni soruyu da gündeme getirdi. Bunların sadece birkaçını öne çıkaracak olursak; çok sayıda insanın birlikte yaşamaya başlamasının sonuçları, özel yapılar, organize edilmiş bir iş bölümü, bunu düzenleyen ve alınan kararları uygulayan toplumsal iradenin nasıl gerçekleştiği; yaklaşık 2 bin yıl devam eden bu sürecin nasıl sonladığı ve sonraki zamanları nasıl etkilediği ilk akla gelenler. Son avcı ve toplayıcıların yaşamlarına dair bilinmeyenler şimdilik daha fazla gözükse de bölgedeki arkeolojik araştırmaların sayısının artması umut verici” dedi.
Arkeolojinin Anlaşılmasında Rehberler Büyük Görev Düşüyor
Turist rehberlerine arkeolojinin anlaşılmasında büyük görev düştüğünü ifade eden Prof. Dr. Karul, “Arkeolojik bilgiyi topluma ulaştırma ve arkeolojinin ürettiği bilgi konusunda doğru anlaşılmayı sağlayan sizlersiniz, bu anlamda sizlere çok iş düşüyor. Sizlere burada Göbeklitepe ve Karahantepe hakkında neleri anlatmanızda fayda olduğunu özellikle aktarmaya çalıştım. Katılımlarınızdan dolayı hepinize teşekkür ediyorum” dedi.
Şerife Erdem