Dünyada ve Türkiye’de Aşılama hızı ile beraber ülkemizde de 18 yaş üstü herkese aşı sırası geldi. Çoğu vatandaş ikinci dozlarını bekliyor. Aşılamada bu hız devam ederse önümüzdeki birkaç hafta içinde nüfusun yüzde 70’inin aşılanması bekleniyor. Peki ama 18 yaş altı için aşılama süreci olacak mı? Bunun toplum sağlığı için etkileri ne olacak, sür bağışıklığına etkileri ne ölçüte olacak bu konuda uzmanların yorumlarını derledik.
Türkiye’de Korona virüsü salgınına karşı aşılama programında yeni bir aşamaya geçildi. Aşılamada elde edilen hız ile beraber haziran ayı aşı ayı oldu. Aşılamada son zamanlarda elde edilen hız ile beraber 18 yaş üstünde herkese aşı sırası geldi. Dünyanın merak ettiği diğer bir konu ise 18 yaş altının aşı olup olmayacağı kaç yaşa kadar aşı yapılacak. Dünyada bu aşılamayı yapanlar var mı? Sorularının cevabını sizin için uzmanlardan derledik.
Alanında uzman kişilerin çocukların aşılanması konusunda verdiği cevaplar;
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mahmut Çivilibal; ‘’Covid-19'a karşı kitle bağışıklığının oluşabilmesi için nüfusun yaklaşık yüzde 60-70’inin aşılanması gerekir. Çocuklar, bu hastalığı daha hafif geçirdikleri kabul edilmesine rağmen, bulaş zincirinde önemli bir pozisyonda yer alıyorlar. Türkiye’de toplumun yüzde 25’ini çocuklar oluşturuyor. Bu nedenle bulaşıcılık zincirini kesmek için çocukların aşılanmaları önemli.
Bilim çevreleri çocukların aşılanmasının hayati rolünü tartışmaya devam ediyor. Bu, yanıtı ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilecek olan karmaşık bir konu. ABD, Kanada ve Avrupa Birliği ülkelerinde 18 yaş altındaki çocuklara aşılama başladı, önümüzdeki günlerde ülkemizde de 18 yaş altına inecektir. Erişkin risk grupları ve aşılanması gereken tüm yaş grupları aşılandıktan sonra çocuklar da artık aşılanma için aday haline gelecektir. Okullar açılmadan çocuklarımıza aşı yapılıp yapılmayacağı veya kaç yaşına kadar ineceği henüz net değil. Önümüzdeki günlerde hep birlikte göreceğiz.’’
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Şener; ‘’Aşılamanın 18 yaş altına inmesi konusunda ABD ve İsrail’den gelen mRNA aşılaması sonrası hafif seyirli bile olsa kalp kası veya zarı iltihabı olguları önemli bir çekince oldu. Hatta yakın zamanda Amerikan Hastalık Önleme ve Kontrol Merkeziler (CDC) forumundaki güncel bilgilere göre 300 milyon dozda 12-29 yaş arasında 484 perikardit olgusu bildirildi. Ortalama ihtimal ise bir milyonda sadece yüzde 12,6. Durum moral bozucu ama özellikle MIS-C ve benzer durumlar göz önüne alındığında olağanüstü ve panik olacak bir durum söz konusu değil.
Bu durumda "Çocuklara tek doz aşı mı yapılmalı?" sorusu akla geliyor ama diğer taraftan da tek dozda koruma kapasitesinin düşme ihtimali var. (Çocuklar için hala net veri yok.) Tüm soruların tek bir yanıtı yok ve çocuklar da özellikle hastalığın yaygınlaşması anlamında kritik konumda. Nadir görülen ama ölümcül seyreden MIS-C de tüm şartları zorlayan bir durum. Karar vermek çok zor…
Kişisel olarak ise çocuklarda da mRNA aşılarının bir skor avantajı olduğunu düşünüyorum. Çünkü 18 yaş altına daha önce aşı uygulamaya başladılar. Diğer taraftan da Çin daha çok yeni 3-17 yaş arası için Sinovac ve Sinopharm’a onay verdi ve uygulamaya başlayacağını duyurdu ama henüz bir bilimsel veri paylaşmadı.
Özetle, çocuklar için aşı takvimi ve tipleri ülkemiz için de gündeme gelecektir ama bence yüzde 60 kitle bağışıklığı sağlandıktan sonra buna karar vermek doğru olur. Bilimsel veriler halen toplanmaya devam ettiği için, benim de bu konuda kişisel görüşüm muğlak doğal olarak. 10 ve 16 yaşında iki çocuğum var, bu yaş aşılanmaya başlarsa ben de aşılarını yaptıracağım.’’ ifade etti.
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, çocuk ve genç erişkin nüfusta daha düşük doz aşılamalara dair çalışmaların sürdüğüne vurgulayarak "Çocukların aşılanması ile ilgili tabii çok soru işareti var. Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor. Biliyorsunuz genç erişkinleri aşılayan ülkeler var. Oradaki sonuçları gözlüyoruz. Genç erişkinlerde elimizdeki aşıların dozunun fazla gelebileceği ile ilgili görüşler olduğu için, onların güvenlik verileri değerlendirilip belki doz azaltılması düşünülebilir" şeklinde değerlendirdi.
Doktor Özgür Çalım; ‘’Eğer Aşılamada bir ivme kazanılacaksa bulaş riskini tamamen ortadan kaldırmak gerekir. Elbette aşılamada diğer ülkelerin araştırmaları dikkate alınarak, bir takım çalışmalar yapılmalı bunlarla beraber en önemli konunun bağışıklık sisteminin ayakta kalması gerektiğini düşündüğümüzde muhakkak aşılamada eylül ayından sonra en azından ergenlik yaşına kadar aşılama yapılması beklenebilir.’’ dedi.
İsmail ŞEN