Dünyada 1. Dünya Savaşı temalı tek sualtı parkı olan, Çanakkale destanının izlerini taşıyan, 14 ayrı dalış noktasını ve 150 kilometrekarelik alana sahip dalış tutkunlarının merakla beklediği Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı açıldı. Tarihin derinliklerinden Çanakkale Boğazının derinliklerine gömülen ve her birinin ayrı bir hikayesi olan dalış noktaları tutkunların yeni adresi olacak. Sadece belgesel ve tanıtım dalışlarından çıkarılarak Turizme kazandırılan batıklar hikayeleri ile de dalış tutkunlarını adeta büyüleyecek.
Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı (ÇATAB) tarafından desteklenen, ÇATAB yürütücülüğü ile İstanbul Üniversitesi (İÜ) danışmanlığında TÜBİTAK MAM ÇTÜE, Çanakkale Savaşında batırılan gemilerin envanterinin çıkarılmasına, korunmasına ve işlev kazandırmasına katkı sunmak amacı ile yapılan araştırmalar neticesinde Çanakkale Boğazı batıkları ve sualtı parkının oluşturulması için envanter çıkarılmıştı. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü (ÇTÜE) ile Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı (ÇATAB) arasında 01 Ekim 2019 tarihinde imzalanan H.M.S. Majestic Batığının Dalış Turizmine Açılması Projesi kapsamında tamamlanan envanter çalışmalarının ardından 25 Mart 2020 geminin batış tarihinin yıl dönümünde turizme açılması planlanıyordu. Ancak 2020 yılının başında dünyaya musallat olan Koronavirüsü nedeni ile batığın dalışa açılması töreni ertelenmişti. Batan savaş gemilerinin yer aldığı Çanakkale Boğazının Sualtı Parkı yoğun bir katılımla Hafta sonu açıldı.
Tarihi Gelibolu Yarımadası'nın derinliklerinde bulunan savaş gemileri, Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı olarak dalış turizmine hafta sonu yapılan törenle açıldı. Derinliklerinde pek çok hikaye saklayan Çanakkale’nin savaş
batıkları, 1. Dünya Savaşı temalı ilk sualtı parkı özelliğini taşıyacak. 106 yıl önce Seddülbahir Kalesi açıklarında batırılan İngiliz Kraliyet Donanması'na ait 'HMS Majestic'in de aralarında bulunduğu 14 batık geminin gizemini dalış meraklıları keşfedecek. 14 dalış noktası ve 150 kilometrelik alanda dalışa imkan veren Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı dalış noktaları; 'HMS Majestic', 'Ertuğrul Koyu Massena ve Saghalien gemi kalıntıları', 'Helles Barçları', 'Tekke Koyu (W Beach) batıkları', 'Arıburnu Barç', 'Küçükkemikli Barçları', 'Arıburnu Layter', 'Lundy', 'HMS Louıs', 'S.S. Milo', 'Tuzla', 'Denizaltı Mania Ağı', 'Bebek Kayalıkları' ve HMS Trıumph'tan oluşuyor.
Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı için Seddülbahir Kalesi’nde açılışı ve tanıtımı yapıldı. Programa, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan, Çanakkale Valisi İlhami Aktaş, AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, AK Parti Çanakkale Milletvekili Jülide İskenderoğlu, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Fransa Savunma Ateşesi Albay Philippe Boulogne, Türkiye Su Altı Sporları Federasyonu (TSSF) Başkanı Prof. Dr. Şahin Özen, daire müdürleri ve davetliler katıldı. Program, 'Çanakkale Destinasyon' filmiyle başladı. Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla devam eden Programın Açılış konuşmasını yapan Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, yapılan çalışmaları değerlendirerek “Çok sevinçliyiz, çok mutluyuz ve bu sevinçli günümüzde bizleri yalnız bırakmadığınız için sevincimize ortak olduğunuz ve artırdığınız için buradaki herkese teşekkür ediyorum. Bugün, tarihi bir güne yaşıyoruz. Ümit ediyorum ve inanıyorum ki çok kısa bir zaman içerisinde dünyanın en önemli dalış merkezini, Çanakkale Dalış Merkezi’ni, Gelibolu Sualtı Parkı’nı, hep beraber hizmete açıyoruz. Çanakkale’de 106 yıl önce büyük bir destan yazıldı, Türk milleti olarak büyük bir mücadele verdik, çok büyük fedakarlıklarla Kurtuluş Savaşımıza giden yolun başlangıcını ortaya koyduk ve bu topraklarda Cumhuriyetimizin önsözünü yazdık. Gazi Mustafa Kemal Atatürk gibi Çanakkale’nin Kahramanı, Kurtuluş Savaşımızın başkomutanı ve Cumhuriyetimizin kurucusunu bu topraklarda tarih sahnesine çıkardık. Şu anda bu geceyi yaptığımız Seddülbahir Kalesi, ecdat yadigarı, Hatice Turhan Sultanların, Ezineli Yahya Çavuş’un mekânı… Bigalı Mehmet Çavuş’un bir kürek, bir yürek yeter diyerek düşmana hücum ettiği ve bu kanlarını akıttığı bu müstesna toplarda Tarihi Alan Başkanlığı olarak bu ecdat yadigarı topraklardaki eserleri ve Çanakkale ruhunu gelecek kuşaklara aktarmak için sizlerle birlikte çalışıyoruz” dedi.
Her Batığın Farklı Bir Hikayesi Var
Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir Batıklar hakkında da bilgiler vererek, diğer batık alanlarından farkı, Çanakkale Boğazındaki her bir tarihi batığın ayrı bir hikayesi olduğuna değinerek “Çanakkale’de karada büyük mücadeleler olmuştu. Uzun yıllardan beri gerek askeri dönemlerde gerek milli park döneminde gerekse şimdi Tarihi Alan Başkanlığı olarak biz, Çanakkale Kara Savaşları’nın yaşandığı yerleri epey toparladık ve o büyük inşalara yaraşır hale getirmek için çalışıyoruz. Tarihi Alan’da karada savaşın nasıl cereyan ettiği, nasıl büyük mücadeleler verildiği gelen ziyaretçilere aktarılıyor fakat denizde de büyük bir mücadele olmuştu. İşte o büyük mücadelelerin ardından denizin altında bir tarih, bir hazine yatıyordu. Uzun zamandır tarihi batıkların turizme açılması konuşuluyor, talep ediliyordu ve bunlar uzun uzun, sesli olarak değerlendiriliyordu. 2017 yılında arkadaşlarımızla beraber, suyun altında yatan bu batıkları, dalış turizmine açabilir miyiz diye düşünmeye başladığımızda bu fikrin çok doğru olduğu bizim gündemimize geldi ve bugün çok şükür, o sürecin sonunda, o batıkları yani 14 ayrı dalış noktasını ve 150 kilometrekarelik alanda bir sualtı parkının oluştuğu güzel bir destinasyon ortaya çıkmış oldu. Şunu çok açık ve net bir şekilde ifade ediyorum ki gittiğimiz fuarlarda, konuştuğumuz insanlarla, dalış camiasına yapmış olduğumuz mesailerle burası, Çanakkale, dalışın merkezi olmaya aday en güzel dalış destinasyonlarından birisi olacaktır. Çünkü her dalış istasyonunda tabii ki batıklar var fakat bizim Çanakkale’mizde her batığın farklı bir hikayesi, insanlara hatırası var. Dolayısıyla, buradaki sualtındaki bütün envanterin insanlarımıza çok büyük hatıralar bırakacağını düşünüyoruz” dedi.
Tarihi Alan Bir Buluşma Noktası Haline Gelecek
Kaşdemir, Tarihi alanda yapılan çalışmalar hakkında bilgiler de vererek, tarihi alanın sadece ülkemizde değil dünyada da bir buluşma noktası olacağını belirterek “Tarihi Alan, hem Çanakkale’de hem de dünyada bir buluşma noktası olacak. 2017 yılında kendimize bu hedefi koyarak yola çıktık ve bu düşüncemizi açtığımızda ilk önce Sayın Kültür ve Turizm Bakanımızın hem şahsi hem de Bakanlık olarak büyük desteklerini gördük. Ve akabinde bütün askerî erkan ve Millî Savunma Bakanlığımız, bu batıkların, askeri yasak bölge olmasından çıkarılması konusunda bize çok büyük destekleri oldu, teşekkür ediyoruz. Bu yolculuğumuzda Çanakkale Valiliğimiz bize çok büyük destekler verdi, teşekkür ediyoruz. Sayın Grup başkanvekilimiz, Sayın Milletvekilimize konuyu açtığımızda Çanakkale olarak bu işin doğru bir iş olduğunu ve bu süreçte her türlü desteği vermeye hazır olduklarını söylediler ve hep beraber bir yolculuğa çıktık. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitemiz, İstanbul Üniversitemiz, Sualtı Sporları Federasyonumuz -ki önümüzü hep aydınlattı- bütün bileşenler, Çanakkale, dalışın merkezi olsun diye bize destek verdi. Huzurlarınızda bir kez daha gönülden teşekkür ediyorum. İnşallah bu akşamdan sonra artık dünyada en önemli dalış merkezleri sayılırken, Çanakkale Dalış Merkezi Gelibolu Sualtı Dalış Parkı en başta sayılacak diye ümit ediyorum ve bütün dalış camiamıza da hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum. Bu çalışmalar, bu büyük ve önemli işler, bir nasip meselesidir biz de arkadaşlarımızla beraber bu işin nasiplenen bir kişisi olarak, büyük bahtiyarlık duyduğumuzu bir kez daha ifade ediyorum ve bu çalışmada büyük emeği olan Gelibolu Tarihi Alan personeline, mesai arkadaşlarıma gönülden şükranlığımı arz ediyorum” dedi.
Sadece Belgesel Dalışları Değil Artık Dalış Noktası Olacak
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Başkanı Şahin Özen de Açılışta yaptığı konuşmada, her geçen gün Türkiye’de dalış yapan kişi sayısının geliştiğini ve dalış turizminin daha da gelişmesi için parkın büyük bir önem taşıdığını belirterek “Sualtı sporları açısından bu park bizim için çok önemli. 10 yıl önce bunun sadece hayalini kurabilirken bugün o dalışların sadece Çanakkale’de değil Dünyada bile herkesin dalabileceği, önemli bir dalış rotası haline gelmesi ile ilgili bir projenin başlangıcındayız. Bu proje ile ilgili Tarihi Alan Başkanlığı bize 2 yıl önce geldiğinde biz de çok heyecanlanmıştık. Proje ile ilgili bir çok atılım yapılmıştı ama hiç birinde de karşılık bulamamıştı. Askeri batıkların envanterinin çıkartılmasında çeşitli güvenlik sorunları olduğu ileri sürülerek, bunun sadece belgesel amaçlı dalışların yapılabileceği, bu nedenle dünya ve Türk Dalıcılarının, bir dalış noktası olarak hizmet vermesi noktasında çok da başarılı olamadığımızı gördük. Bu anlamda Tarihi Alan Başkanlığımızın başlattığı bu proje, tabi ki başta Cumhurbaşkanımız, Turizm Bakanlığımız, Tarım ve spor bakanlıklarımız, Valiliklerimiz ve Çanakkale Milletvekillerimizin çok büyük destekleri oldu. Onun için destek veren herkese sonsuz teşekkür ediyorum” dedi.
Sadece Karada Değil Su Altında da Bir Mirasa Sahibiz
Prof. Dr. Şahin Özen “Çanakkale Kara savaşlarında tarihimizde önemli zaferlerin bölgesi olmuştur. Atalarımız Çanakkale’de sadece karada değil Denizde de önemli başarılara imza attı. Şehit kanları ile sulanmış bu topraklarda biz her zaman için gençlerimize büyük bir gururla gençlerimize aktaracağımız tarihi noktaya sahibiz. Sadece karada değil, denizde de büyük bir mirasa sahip olduğumuzu biliyorduk. Ancak bunun sadece belgesel be tanıtım amaçlı dalışlar yapılabiliyordu. Hayata geçirilen bu proje ile ülkemizde sayıları 500’e dayanan ve her geçen gün artan dalıcılarımıza değil dünya dalıcıları için de önemli bir dalış noktası olduğunu biliyorum. Bu aynı zamanda bizim için dünya barışında da kültürel bir miras. Dolayısı ile bundan sonra bu barış anlamında bu proje ile beraber yapılacak tüm projeleri Sualtı Federasyonu olarak her türlü desteği vermeye hazırız. Bugün bir açılış ama aslında bu bir başlangıç. Bunun devamında Türkiye Sualtı Federasyonu olarak elimizden gelen her türlü hizmeti vermeye hazırız” dedi.
Büyük Bir Batık Envanteri Var
Tanıtım filminin ardından kürsüye gelen AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, burada Gelibolu Sualtı Tarihi Parkı ile turizme yeni bir ivme kazandırdıklarını belirterek, "Alan Başkanımızın, Kültür Bakanlığımızın öncülüğünde epeyden beri hayalini kurduğumuz şehrimizin sadece üstünün değil altının da müze olduğunu, kıymetli olduğunu gösteren çok farklı bir çalışmanın eşiğindeyiz. Büyük bir batık envanteri var. 1. Dünya Savaşından bu yana bildiğim kadarıyla kültürel dalış etkinliğin olmadığı bir dünyada yaşıyoruz. 1. Dünya Savaşının kültürel envanterini bizim önümüze sunacak dalış imkanı verecek çok farklı bir çalışmanın arifesindeyiz" diye konuştu.
Bu Topraklar Gerekli Değerin Verilmesi İçin Bize Sorumluluk Düşmekte
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alparslan ise yaptığı açıklamada, Kültür Bakanlığının Çanakkale için yapılan çalışmalarına değinerek “Biz Türk Milleti olarak 106 yıl önce bu topraklarda büyük bir destan yazdık Türk Milletinin bağımsızlığına ve vatanına olan bağlılığını, bunun için her türlü fedakarlığı ile canından bile vaz geçebileceğine burada şahit olduk. Burada yaptığımız büyük mücadele ile Türkiye Cumhuriyetini kurduk. Bu topraklarda tarihi olaylar yaşandı. Sadece Türk Milleti açısından değil, dünya tarihi için de önemli olaylar bu topraklarda yaşandı. Dolayısı ile bu topraklar çok özel, çok istisna topraklardır. Bizler, önemli olayların yaşandığı bu topraklara gerekli değerin verilmesini, gerekli çalışmaların yapılması konusunda üzerimize büyük bir sorumluluk düşmektedir” dedi.
Çanakkale’ye Ulaşımı Çok Daha Nitelikli Hale Getireceğiz
Tarihi Alan Başkanlığının kuruluş ve yaptığı çalışmalara da değinen Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alparslan “Bundan 20 yıl önce Cumhurbaşkanımız Başbakanken, Türk Tarihinde çok önemli olayların yaşandığı bu toprakların gerçek değerine kazandırılması ve ihya edilmesi için ben de Kültür ve Turizm Bakanlığında görev yapmaktaydım Alanda çok ciddi sıkıntılar vardı. Cumhurbaşkanımızın talimatları ile devletimiz Kültür ve Turizm Bakanlığımız alanda çok önemli çalışmalara başlayarak ihyası için çok önemli çalışmalar yaptı. Devamında yine Hükümetimizin iradesi ile Alan Başkanlığı kurularak, Gelibolu’nun bu tarihi olayların yaşandığı topraklarda doğrudan buranın ihyasına yönelik çalışmaları yaparak daha da geliştirmek adına Alan Başkanlığımız kuruldu. Alan Başkanlığımız, kurulduğu günden bu yana, alanda yapılması gereken tüm çalışmaları büyük bir fedakarlıkla yapmaya devam ediyor. Bu topraklar çok özel topraklar, sembol olaylarının yaşandığı Troya , dünyanın en büyük düşünürleri Aristo’nun yaşadığı özel topraklar. Türk tarihinde de destanların yazıldığı topraklar. Dolayısı ile bu şehre ney yapılsa azdır. Bu çerçevede tarihine uygun olarak ihyasına yönelik çok önemli çalışmalar hükümetimizin zamanında yapıldı. Yapılmaya devam ediyor. Tabi bu alana, bu çalışmaların yapılması yetmiyor. Tarihi alanın ulaşımında da konfor son derece önemliydi. Bu çerçevede çok kısa bir süre sonra 18 Mart’ta inşallah köprümüzü de açarak Çanakkale’ye Ulaşımı çok daha Nitelikli hale getireceğiz. Dolayısı ile Çanakkale hak ettiği hizmetlere kavuşarak parmakla işaret edilen bir konuma inşallah yükselecek. Bu çerçevede bu şehrin potansiyeli de çok yüksek olduğu için bunu dünyada tanıtılması, pazarlanması da son derece önemli” dedi.
1.Dünya Savaşı Temalı İlk Sualtı Parkı
Tarihi Gelibolu Yarımadası'nda, 106 yıl önce batan savaş gemileri, ‘Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı’ ile turizme açıldı. Derinliklerinde pek çok hikâye saklayan Çanakkale’nin destansı batıkları, dünyada eşi benzeri yor. Dünyanın pek çok yerinde batık olmasına rağmen çoğu yapay olurken, Çanakkale Boğazında ise tarihe ışık tutan batıklar yer alıyor. 106 yıl önce memleketi işgal etmek için gelen, ancak Mehmetçiğin Çanakkale Boğaznının derinliklerine gömdüğü batıklar, 106 yıl sonra turizme can oldu. 1.Dünya Savaşı temalı ilk sualtı parkı özelliğini taşıyan sualtı Parkı kapılarını açtı. 106 yıl önce Seddülbahir Kalesi açıklarında batırılan İngiliz Kraliyet Zırhlısı 'HMS Majestic'in de aralarında bulunduğu 14 batık geminin gizemleri dalış meraklılarına açıldı. Ege ve Marmara denizlerinin buluşma noktası olan ve sahip olduğu su altı hazineleri ile tüm dünyanın ilgisini çeken Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı’nın açılışı gerçekleştirildi.
Rekortmenler Açılışta Yerlerini Aldılar
Tarihi Gelibolu Yarımadası'nda, 106 yıl önce batan savaş gemileri, ‘Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı’ ile turizme açılırken, dünyada 1.Dünya Savaşı Temalı İlk Sualtı Parkı özelliğini de taşıyan özelliğine sahip, dalış parkının açılışına dalış tutkunları ve dalış rekortmenleri de katıldı. Çanakkale’de yaşayan Milli Sporcu Rekortmen Derya Can Başta olmak üzere, parkın açılışını sabırsızlıkla bekleyen pek çok dalış sevdalısı açılışa katıldı.
Cuma Deren – Şerife Erdem