TÜİK’in 2022 Yazılı Medya ve Uluslararası Standart Kitap Numarası İstatistik verilerine göre Gazete ve dergi sayısı %9,2 azalırken Kitap basımı ise geçtiğimiz yıla göre göre %4,1 azaldı.Matbaanın icat edildiği sanayi devriminden bu yana insanların bilgi, beceri ve eğlence alanı çoğu zaman basılan kitaplar olmuştu. Gazetelerin, dergilerin de hayata geçtiği 1960’lardan bu yana vatandaşlar, gazeteler başta olmak üzere haber alma özgürlüğüne sahip oldu. Her geçen gün daha da gelişen teknoloji ile artık basılı eserler dijital ortama taşındı. Basılı eserlerin yeterli okuyucuya ulaşmaması, ekonomik sprunlara neden olması dolayısı ile basılı eserler her geçen gün teknolojiye yenik düştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 Yazılı Medya ve Uluslararası Standart Kitap Numarası İstatistik verileri ile bu gerçeği bir kez daha gözler önüne serdi. Verilere göre en yüksek düşüş ise Gazete ve dergilerde oldu. İnternet sitelerinin okuyuculara daha hızlı ulaşması ve anında haberleri geçmesi dolayısı ile adeta yok olma ile karşı karşıya kalan gazeteler ve dergiler her geçen gün azalıyor. TÜİK verilerine göre Gazete ve dergi sayısı, 2022 yılında 2021 yılına göre %9,2 azalarak 4 bin 048 oldu. Bu yayınların %53,9'unu dergiler oluşturdu.
En Çok Dergiler Kapandı
Bir dönem meşhur olmak için dergiler tarafından düzenlenen yarışmalara yoğun ilgi olurdu. Özellikle 1070 ve 1980’lerde çıkarılan dergiler tarafından yapılan yarışmalarda bir çok sanatçı ve oyuncu sinema dünyasına kazandırılmıştı. Gelişen teknoloji ile artık dergilerin yerine TV programları yer alırken, bir dönem jönlerin kapısında durduğu dergilerin yerinde yeller esiyor. Ekonomik nedenlere eklenen teknolojik nedenler dergileri her geçen gün eritti. TÜİK verilerine göre Gazete ve dergi sayısı, 2022 yılı verilerine göre basılı eserler arasında %53,9 azalışla en çok azalan dergiler oldu.
Gazetelerin %28,1'i haftada iki-altı gün arası, %25,8'i haftalık, %19,7'si aylık olarak yayımlandı. Dergilerin ise %21,3'ü üç aylık, %20,9'u aylık, %17,2'si altı aylık olarak yayımlandı. Gazetelerin yıllık tirajının %88,2'sini günlük, %7,9'unu haftada iki-altı gün arası, %2,6'sını haftalık olarak yayımlanan gazeteler, dergilerin ise yıllık tirajının %64,8'ini aylık, %12,1'ini üç aylık, %10,3'ünü iki aylık, %4,8'ini haftalık yayımlanan dergiler oluşturdu. Yayınlanan dergilerin %17,6'sı sektörel/mesleki, %14,0'ı akademik, %8,6'sı edebiyat/tarih içerikli yayın yaparken gazetelerin %90,8'i siyasi/haber/güncel, %2,1'i yerel yönetim, %1,6'sı sektörel/mesleki içerikli yayımlandı.
İlan Bedellerinin Artması Eserlerin Kapanmasına Yetmedi
Basın İlan Kurumunun idari kayıtlarından elde edilen bilgilere göre 2022 yılında ilan sahiplerinin mevzuat hükümleri doğrultusunda gazetelerde yayınlattığı icra, ihale, tebligat ve personel alımı gibi resmi ilanları ile bu kurumların gazete ve dergilerde yayınlattığı resmi reklamlarının toplam bedeli önceki yıla göre %56,1 artarak 956 milyon 063 bin 833 TL oldu. Ancak arttırılan bu bedeller dergi ve gazetelerin kapanmasının önüne geçemedi. Özellikle reklamların dijitale kayması ile derin bir boşluğa düşen dergi ve gazeteler, ayakta durmaya çalışsa da yaşanan ekonomik sorunlar ve tirajların düşmesi basılı yayınların yok olmasının önüne geçemiyor.
Yayımlanan Materyaller Azaldı
Yayımlanan materyallerin sayısı 2022 yılında, 2021 yılına göre %4,1 azalarak 83 bin 653 oldu. Yayıncılar tarafından 2022 yılında; 69 bin 211 kitap, 377 elektronik kitap (DVD, VCD, CD), 13 bin 246 web tabanlı elektronik kitap, 559 konuşan kitap (çevrim içi, kaset, CD, DVD) ve 260 diğer olmak üzere toplam 83 bin 653 materyal için ISBN alındı. Satılan kitap bandrolü sayısı 2022 yılında, 2021 yılına göre %13,3 azalarak 380 milyon 296 bin 402 adet oldu. Yayınlar konularına göre incelendiğinde 2022 yılında yayımlanan materyallerin %24,2'si eğitim, %19,9'u yetişkin kurgu edebiyat, %20,7'si akademik, %15,7'si yetişkin kültür, %14,0'ı çocuk ve ilk gençlik, %5,4'ü ise inanç konulu olarak yayımlandı.
Cuma Deren