Karın ağrıları hafif, şiddetli, keskin, kramplı, sürekli veya tekrar eden özelliklere sahip olabilir. Karın ağrısı kısa süreli olduğu zaman akut karın ağrısı veya haftalar, aylar veya yıllar içinde ortaya çıkarak uzun süreli olduğu zaman kronik karın ağrısı olarak tanımlanır.
Karın Ağrısının Özellikleri Ve Türleri Nelerdir?
Karın bölgesindeki ağrılar hafif veya şiddetli olabilir. Akut karın ağrısı kısa sürede gelişir ve genellikle birkaç saat ila birkaç gün içinde düzelir. Kronik karın ağrısı ise aralıklı yani epizodik olabilir, yani gelip gidebilir. Bu tür ağrı haftalar, aylar, hatta yıllar boyunca mevcut olabilir. Bazı kronik durumlar, zamanla giderek kötüleşen ilerleyici ağrıya neden olur.
Normal şartlarda karın ağrısı kısa süre içerisinde kendiliğinden geçse dahi, daha fazla ağrıya neden olmadan hareket edemeyecek kadar şiddetli karın ağrısı olan, hareketsiz oturamayan veya rahat bir pozisyon bulamayan bireyler derhal bir doktora başvurmalıdır.
Eğer karın ağrısı şiddetli acı veriyorsa ya da ağrının yanı sıra ateş, eklenmedik ani kilo kaybı, ciltte sarı görünüm, kalıcı mide bulantısı, kusma, kanlı dışkı, karın şişmesi, ya da karın bölgesine temas edince aşırı hassasiyet gibi belirti ve semptomlar gözlemleniyorsa, birey mutlaka tıbbi yardıma başvurmalıdır.
Karın ağrısından endişelenen ya da karın ağrıları birkaç günden fazla süren kişiler de tıbbi destek almalıdır.
Nedenleri
Karın Ağrısı Neden Olur?
Karın ağrısı birçok olası nedeni mevcuttur. Gaz ağrıları, hazımsızlık veya kas ağrıları gibi en yaygın nedenler genellikle ciddi değildir. Menstrüasyonla ilişkili kramplar da alt karın ağrısının potansiyel bir kaynağıdır, ancak bunların daha yaygın olarakpelvik ağrıya neden olduğu bilinmektedir. Diğer durumlar ise acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Karın ağrısının yeri ve özellikleri önemli ipuçları sağlarken, zamanla değişimi özellikle nedenini belirlemede yararlıdır.
Karın ağrısına birçok vakada karın bölgesindeki organları etkileyen enflamasyon veya hastalıklar neden olur. Karında bulunan başlıca organlar arasında apandisit, böbrekler, dalak, ince ve kalın bağırsaklar, karaciğer, karın, pankreas, ve safra kesesi bulunur.
Akut karın ağrısına neden olan çeşitli durumlara genellikle saatler içinde gelişen diğer semptomlar eşlik eder. Akut karın ağrısının nedenleri arasında;
- Viral ve bakteriyel gastroenteritler,
- Abdominal aort anevrizması,
- Apandisit,
- Bağırsak tıkanıklığı,
- Böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit, böbrek taşı),
- Çocuklarda intususepsiyon,
- Dalak apsesi,
- Dalak enfeksiyonu,
- Divertikülit, diyabetik ketoasidoz,
- Duodenit (ince bağırsağın ilk bölümünde iltihaplanma),
- Ektopik gebelik yani döllenmiş yumurtanın uterusun dışına yerleşmesi ve orada büyümesi,
- Fekal impaksiyon (ortadan kaldırılamayan sertleştirilmiş dışkı),
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Kalp krizi,
- Karaciğer apsesi (karaciğerde irin dolu cep),
- Kolanjit (safra kanalı iltihabı),
- Kolesistit,
- Mezenterik iskemi (bağırsaklara kan akışının azalması),
- Karın organlarını yerinde tutan zarın kıvrımlarında şişmiş lenf düğümleri,
- Bağırsaklardan kan taşıyan bir damarda tıkanıklık,
- Pankreatit (pankreas iltihabı),
- Perikardit (kalp çevresindeki doku iltihabı),
- Karın zarının iltihabı,
- Plörezi (akciğerleri çevreleyen zarın iltihabı),
- Fallop tüplerinin iltihabı,
- Sistit (mesane iltihabı) ve iç organların travmatik hasarları bulunabilir.
Aralıklı kronik karın ağrısının spesifik nedenini belirlemek genellikle zordur. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir, gelip gidebilir, ancak her vakada zamanla kötüleşmesi şart değildir. Kronik karın ağrısına neden olabilecek durumlar da geniş bir yelpaze üzerinde yayılmaktadır. Aralıklı kronik karın ağrısının nedenleri arasında;
- Angina yani kalbe giden kan akışının azalması,
- Çölyak hastalığı,
- Endometriozis,
- Fonksiyonel dispepsi,
- Gastrit
- Gastroözofageal reflü hastalığı,
- Gerilmiş veya çekilmiş karın kası,
- Kasık fıtığı,
- Mittelschmerz (yumurtlama ağrısı),
- Orak hücre anemisi,
- Pelvik inflamatuar hastalık
- Safra taşları,
- Ülser,
- Ülseratif kolit, ve yumurtalık kistleri bulunur.
Progresif karın ağrısı, yani ilerleyen karın ağrısı zaman içerisinde sürekli kötüleşen karın ağrısına verilen isimdir. Genellikle diğer semptomların gelişmesiyle birlikte daha ciddi ve ağır bir tıbbi duruma işaret eder. Progresif karın ağrısının ağrısına neden olabilecek durumlar geniş bir yelpaze üzerinde yayılmaktadır. Progresif karın ağrısının nedenleri arasında;
- Böbrek kanseri,
- Büyümüş dalak (splenomegali),
- Crohn hastalığı yani bir tür inflamatuar bağırsak hastalığı,
- Hepatit,
- Karaciğer kanseri,
- Kurşun zehirlenmesi,
- Mide kanseri,
- Non-Hodgkin lenfoma,
- Pankreas kanseri,
- Safra kesesi kanseri,
- Tubo-ovaryen apsesi yani fallop tüpü ve yumurtalık içeren irin dolu bir apse, ve üremi yani kanda atık ürünlerin birikmesi bulunur.
Tanı Yöntemleri
Karın Ağrısının Nedeni Nasıl Teşhis Edilir?
Karın ağrısının nedenini teşhis etmek için doktor öncelikle bir fizik muayene gerçekleştirir ve hastanın sağlık geçmişi hakkındaki bilgileri soracağı çeşitli sorular ile öğrenmeyi hedefler. Birey gözlemlediği bütün belirtilerini bu muayene sürecinde doktor ile konuşmalı ve sahip olabileceği diğer koşullar veya hastalıklarla ilgili bilgileri paylaşmalıdır.
Doktor karın bölgesindeki hassasiyet ve şişliği kontrol etmek için karnın çeşitli bölgelerine hafifçe bastırmayı içeren fizik muayeneyi gerçekleştirdikten sonra karın ağrısının nedeni kesin olarak belirlemek için bir dizi laboratuvar testi yapılmasını uygun görebilir. Doktorun hangi testleri isteyeceği, ağrının şiddeti ve karındaki yeri gibi bilgilere göre değişecektir.
Örneğin manyetik rezonans görüntüleme yani MRG taramaları, ultrasonlar ve röntgen çekimi gibi görüntüleme testleri, karın içindeki organları, dokuları ve diğer yapıları ayrıntılı olarak görüntülemek için kullanılır. Bu testler tümörleri, yırtılmaları ve iltihabı teşhis etmeye yardımcı olabilir.
Karın ağrısının nedenini belirlemek için kullanılan diğer tetkik yöntemleri arasında kolon ve bağırsakların içine bakmak için gerçekleştirilen kolonoskopi, yemek borusu ve midedeki iltihabı ve anormallikleri tespit etmek için gerçekleştirilen endoskopi ile midede iltihaplanma, tıkanıklıklar, ülserler ve diğer anormallikler ya da büyümelerin varlığını kontrol etmek için kontrast boya kullanan özel bir X-ışını testi bulunur. Doktor bakteriyel, paraziter ve viral enfeksiyonların kanıtlarını aramak için kan, idrar ve dışkı örneklerini alarak laboratuvara gönderebilir.
Tedavi Yöntemleri
Karın Ağrısı Nasıl Önlenir?
Karın ağrısının tüm biçimleri önlenebilir değildir. Ancak bazı vakalarda, sağlıklı bir diyet takip takibi, sık sık su içilmesi, düzenli egzersiz yapmak ve öğünleri daha küçük yemek gibi önlemler karın ağrısı geliştirme riskini en aza indirebilir. Yemekten hemen sonra yatmak mide yanmasına ve karın ağrısına neden olabilir. Tıp uzmanları yemekten sonra yatmadan önce en az 2 saat beklemeyi önerir. Crohn hastalığı gibi bir kronik rahatsızlığı olan bireyler rahatsızlığı en aza indirmek için doktorun verdiği diyete tamamen uymalıdır.