Orta kulak ile bağlantıyı sağlayan östaki borusunun tıkanması orta kulak iltihabının oluşmasına zemin hazırlar. Diğer adı otitis media olan orta kulak iltihabı yetişkinlerde de görülmekle birlikte daha çok çocuklarda ortaya çıkar ve ağrılı geçer.
ORTA KULAK İLTİHABI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Orta kulak iltihabı daha çok çocuklarda görülmektedir. Orta kulak iltihabının yetişkinlerdeki belirtileri çocuklardan farklı olabilmektedir. Daha çok sonbahar kış aylarında görülen orta kulak iltihabı kendiliğinden iyileşebildiği gibi kötü bir seyir de takip edebilir.
Çocuklarda Orta Kulak İltihabı Belirtileri
Orta kulak iltihabı belirtisi çocuklarda, genellikle soğuk algınlığı sonrası ani başlayan kulak ağrısı ve ateş şeklindedir. Bebeklerde belirtiler daha çok huzursuzluk, ateş, kulağını yastığa sürtme ya da elini kulağına götürme tarzında olur.
Genel olarak çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri şu şekildedir;
- Kulak ağrısı
- Uyku problemi
- Halsizlik
- Huzursuzluk ve ağlama
- Duyma sorunları
- Denge kaybı
- Yüksek ateş
- Kulaktan akıntı
- İştah kaybı
- Kulak içinde, çevresinde kaşıntı ve tahriş
Yetişkinlerde Orta Kulak İltihabı Belirtileri
Orta kulak iltihabı belirtisi yetişkinlerde farklılık gösterebilir. Genellikle ilk belirtisi ağrı ve tıkalı kulak hissidir. Genel olarak yetişkinlerde orta kulak iltihabı belirtileri şu şekildedir;
- Kulak ağrısı
- Tıkalı kulak hissi
- Kulak akıntısı
- İşitme sorunları
- Kulak çınlaması
- Ateş
ORTA KULAK İLTİHABI NEDENLERİ NELERDİR?
Orta kulak enfeksiyonu nedenleri farklı kaynaklı olabilir.
- Östaki borusu kaynaklı: Orta kulak iltihabı yani otitis media büyük oranda çocuklarda görülür. Orta kulak iltihabı yetişkinlerde daha az görülmesine rağmen daha ciddi sorunlara yol açabilir. Orta kulak iltihabının çocuklarda daha sık görülmesinin en önemli nedeni östaki tüpü kaynaklıdır. Orta kulaktaki hava basıncının düzenlenmesi, kulaktaki havanın yenilenmesi ve orta kulaktan normal salgıları boşaltılmasına yardımcı olan östaki kanalı çocuklarda daha kısa, daha yatay ve daha geniştir. Bu da içeride biriken sıvının dışarı çıkartılmasını zorlaştırarak tıkanma olasılığını artırır.
- Geniz eti kaynaklı: Adenoid yani geniz eti östaki kanalının açıklığına yakın bir bölgededir. Çocuklarda yetişkinlere göre daha büyük olan geniz etinin çeşitli nedenlere bağlı olarak şişmesi kulak enfeksiyon riskini artırmaktadır.
- Yaş: orta kulak enfeksiyonu 6 ay – 2 yaş arasında daha sık görülür.
- Prematüre doğum veya düşük doğum ağırlığı
- Yarık damak, baş - yüz anomalileri veya Down sendromu gibi kişisel risk faktörleri
- Sonbahar ve kış mevsimlerinde sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirilmesi
- Kreşler
- Sigara dumanına maruziyet
- Anne sütünün az alınması veya biberonla beslenme gibi çevresel faktörler de orta kulak iltihabının sebepleri arasındadır.
ORTA KULAK İLTİHABI NASIL ANLAŞILIR? TEŞHİSİ NEDİR?
Kulak Burun Boğaz doktoru hastalığın belirtileri ve muayene ile birlikte orta kulak enfeksiyonu teşhisi koyabilir. Doktor muayene sırasında kulaklara, boğaz ve buruna ışıklı bir aletle bakarak geçiş yollarında bir sorun olup olmadığını kontrol edecektir. Akut orta kulak iltihabında kulak zarı genellikle kızarık ve bombe görülür. Kronik orta kulak iltihabında kulak zarında delinme, çökme veya orta kulağa yapışma yaşanabilir. Kulak zarının delinmesi ve akıntını olduğu durumlarda akıntıdan kültür örneği alınarak orta kulak iltihabına hangi bakterinin yol açtığı anlaşılabilir.
Orta kulak iltihabı teşhisini kesinleştirmek için bir takım ek test ve tetkikler yapılabilmektedir.
- Pnömatik otoskop: Orta kulak iltihabı teşhisi konulmasında kullanılan bir araçtır. Pnömatik otoskop ile kulak zarına çok hafif hava üflenirken doktor kulak zarı arkasında sıvı birikimi olup olmadığını inceler.
- Timpanometre: Bu test ile kulak zarı hareketi ölçülerek orta kulaktaki basınç hakkında fikir sahibi olunur.
- Akustik reflektometri: Bu test kulak zarından ne kadar sesin yansıdığını ölçer. Sesin çoğunu emmesi gereken kulak zarı orta kulakta sıvı varsa sesi geri yansıtmaktadır.
ORTA KULAK İLTİHABI TEDAVİSİ
Orta kulak iltihabı genellikle kendiliğinden iyileşebilir. Şikayetleri artarak devam eden orta kulak iltihaplarında doktora başvurmak gerekir. Orta kulak iltihabının çok sık görülmesi, olası komplikasyonlar ve sekeller nedeniyle tüm dünyada bir sağlık sorunudur. Akut orta kulak iltihabi için çok sık antibiyotik verilmekte olup bu durum aynı zamanda ekonomik olarak yüksek rakamlara ulaşabilmektedir. Orta kulak iltihabında ilaç tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda kulak tüpü kullanılabilir. Orta kulak iltihabı ameliyatı hastalığının durumuna göre değişebilmektedir.
ORTA KULAK İLTİHABI HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Orta Kulak iltihabı Nasıl Olur?
Orta kulak boğaza, östaki borusu adı verilen bir kanalla bağlanır. Alerji, soğuk algınlığı, boğaz enfeksiyonu veya solunum yolu enfeksiyonu östaki tüpü etrafındaki alanın şişmesine neden olabilir. Bu durum sıvının orta kulaktan genize boşalmasını önleyebilir. Genize boşalamayan sıvı kulak zarı arkasında toplanır. Bu sıvıda üreyen bakteri ve virüsler orta kulak enfeksiyonuna zemin hazırlayabilir.
Orta Kulak İltihabında Hangi Doktora Gidilmelidir?
Orta kulak iltihabı teşhis ve tedavisini Kulak Burun Boğaz doktorları yapmaktadır. Belirtilerin bir günden fazla sürmesi, 6 aydan küçük bir çocukta orta kulak iltihabı belirtisi görülmesi, şiddetli kulak ağrısı, bebek veya çocuğun üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra huzursuz olması, kulaktan sıvı veya irin akması durumunda zaman kaybetmeden kulak burun boğaz doktoruna başvurulmalıdır. Orta kulak iltihabı tedavisi cerrahi yöntemleri de içerdiğinden bu konuda tecrübeli bir doktorun ve alt yapısı olan hastanenin seçilmesi ileride ortaya çıkabilecek daha ciddi sorunların önüne geçebilmektedir.
Orta Kulak İltihabı Çeşitleri Nelerdir?
Akut orta kulak iltihabı: Aniden ortaya çıkar. Şişmeye ve kızarıklığa neden olur. Ateş ve kulak ağrısı olabilir.
Efüzyonlu(sıvı) orta kulak iltihabı: Orta kulak boşluğunda sıvı bulunması halidir. Genellikle daha önce geçirilmiş akut orta kulak iltihaplarından sonra görülür. Bu durum daha ziyade okul öncesi dönem çağındaki çocuklarda görülür. Belirtisi son derece sinsi olduğundan hastalık fark edilmeyebilir ve bu nedenle de en sık işitme kaybı nedeni olarak bilinir. Orta kulaklarında sıvı bulunan çocuklar genellikle işitmeleri az olacağı için sesi duyamayabilirler. Bu çocuklar televizyonun sesini açabilir ya da daha yakın izleyebilir, konuşmaları tekrarlatabilir, davranış bozuklukları gösterebilir, içine kapanık olabilir ya da okulda başarısız olabilirler. Hastalarda altta yatan risk faktörlerini düzeltmek ve östaki tüpü fonksiyonlarını normale döndürmek önemlidir. Böylece orta kulak boşluğundaki sıvı giderek azalır ve kulak normale dönebilir. Bu hastalarda üç aylık dönemde kendiliğinden düzelme olur. Üç ay sonunda düzelme olmayan ve işitme kaybı olan hastalarda cerrahi seçenekler düşünülür. Bu durumda geniz eti değerlendirilir ve gerekirse kulaklarına tüp yerleştirilebilir. Yarık damak, otizm, dil ve konuşma geriliği, entellektüel gerilik veya okul geriliği gibi durumlarda ise beklenmeden cerrahi tedaviler düşünülebilir. Cerrahi tedavi olarak hastalara kulak zarına ventilasyon tüpü, geniz eti ameliyatı ya da bademcik ameliyatı yapılabilir.
Kronik Orta Kulak İltihabı: Kronik orta kulak iltihabının kulakta yapmış olduğu patolojik seyir değişiktir. Kulak zarında kalıcı delik olması ile karakterli bir durumdur. Kronik orta kulak iltihabı orta kulak boşluğu, östaki tüpü ve orta kulakla ilişkili olan mastoid hücre boşluklarında ki mukozanın kronik iltihaplanmasıdır. Kronik orta kulak iltihabının belirtileri; kulak akıntısı, delik kulak zarı ve genellikle iletim tipi işitme kaybı ile olur. Kulak akıntısı bazen düzelir. Sonra tekrar başlar. Bu belirtiler üç aydan fazla olursa hastalık kronik olarak kabul edilir. Hastalık orta kulağı döşeyen mukozanın ilerisine doğru ilerleyerek komşu dokularda harabiyete ve daha ciddi problemlere neden olabilir. Bu durum daha çok kendisini kulak ağrısı ve ateşin olması ile gösterir. Bu nedenle çok dikkatli olunmalıdır. Kronik orta kulak iltihabı kendi içinde; kulak zarında çökme, orta kulağa yapışma, Kolesteatomsuz ve Kolesteatomlu olarak sınıflara ayrılır.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer?
Orta kulak enfeksiyonlarının belirtileri genellikle ilk birkaç gün içinde düzelmeye başlar. Çoğu orta kulak iltihabı herhangi bir tedavi olmadan 1-2 hafta içinde tamamen geçebilir. Orta kulak iltihabının tedavisinde antibiyotikler çok sıklıkla kullanılmaktadır. Antibiyotikleri çok sık ve gereksiz kullanılması bakterilerin ilaçlara karşı direncini artırabildiği için doktora danışmadan antibiyotik kullanılmamalıdır.
- Doktorun tavsiye edeceği basit ağrı kesiciler kullanılabilir.
- Ağrıyı hafifletmek için kulağa sıcak pres uygulanabilir.
- Pamukla kulak akıntıları silinmelidir.
- Kulak temizleme çubuğu veya parmak kesinlikle kulağın içine sokulmamalıdır.
- Su veya şampuanının kulak içine girmemesine özen gösterilmelidir.
Orta Kulak İltihabı Tedavisinde Hangi İlaçlar Kullanılır?
- Orta kulak iltihabı ilaçları ağrıyı dindirmek ve enfeksiyonu gidermek için kullanılır.
- Yaşanan ağrıyı dindirmek için reçetesiz satılan asetaminofen veya ibuprofen içeren ilaçlar alınabilir.
- Orta kulak iltihabı sonucu kulak zarında delik veya yırtılma yoksa ağrıyı hafifletmek için anestezik damla kullanılabilir.
- Orta kulak iltihabı damlaları hazır olabileceği gibi eczanelerde hazırlanan el yapımı damlalar da kullanılabilmektedir.
- Ağızdan veya kulak damlası olarak kullanılan antibiyotikler orta kulak iltihabı tedavisinde kullanılan ilaçlar arasındadır.
- Burun tıkanıklığında kullanılan dekonjestan ve alerjilerde kullanılan antihistaminik ilaçlar orta kulak iltihabı tedavisinde faydası tartışmalıdır.
Tüp Takılması Ameliyatı
Orta kulakta biriken sıvı kullanılan ilaç veya antibiyotiklere rağmen düzelmeyebilir. Sürekli tekrarlayan orta kulak iltihapları, kendi kendine ya da medikal tedavi ile iyileşmeyen orta kulak iltihaplanmalarında ve kulak zarı çökmelerinde kulak orta kulak iltihabı tüp takılması ameliyatı yapılabilir.
Orta kulak tüp takılması sırasında kulak burun boğaz cerrahı kulak zarı içinde küçük bir delik açar. Orta kulağın havalandırılmasına yardımcı olmak ve daha fazla sıvı birikmesini önlemek için açıklığa küçük bir tüp (timpanostomi tüpü) yerleştirilir. Bazı kulak tüplerinin altı ay boyunca yerinde kalması ve sonra kendi kendine düşmesi amaçlanır. Diğer tüpler daha uzun süre kalacak şekilde tasarlanmıştır ve cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Kulak zarı genellikle tüp çıkartıldıktan sonra kendi kendine kapanır.
Orta Kulak İltihabı Ameliyatı
- Kronik orta kulak iltihabı tedavisinde kullanılan ilaçların yanıt vermediği durumlarda cerrahi tedavi önerilmektedir. Cerrahi tedavide hastalığın boyutuna göre ameliyatlar uygulanır.
- Kulak zarında delik olup başkaca patolojisi olmayan hastalarda kulak zarı tamiri ameliyatları (Timpanoplasti) yapılır. Bu ameliyatlarda genellikle kulak mikroskopu kullanılır. Bunun içinde hastaların büyük çoğunluğunda kulak arkasından ya da kulak kepçesini ön üst kısmımdan kesi uygulanarak ameliyat yapılır.
- Daha ileri hastalığı olan durumlarda ise kulağın arkasındaki kemikte tedavi edilmelidir.
- Kolesteatom kulak hastalıkları içinde en önem arz eden ve tedavisinin geciktirilmeden yapılması gereken bir durumdur. Kolesteatom, normalde olmaması gereken derimizin orta kulak içinde bulunması halidir. Bu durumda kolesteatom giderek büyüyerek etrafında bulunan tüm komşu dokulara hasar verir. Böylece yüz felcinden beyinde hasarlara kadar değişen komplikasyonlara neden olur.
- Kolesteatomlu kronik orta kulak iltihabı tedavisinde cerrahi çok bekletilmeden yapılarak kemik içindeki hastalıklı dokular çıkarılmalı ve gerekli rehabilitasyon yapılmalıdır.
Orta Kulak İltihabı Endoskopik Ameliyatları
- Son zamanlarda uygun olan hastalarda kulak mikroskopu yerine endoskopik aletler kullanılarak ameliyat yapılmaktadır. Bu durumda hastalığa ulaşabilmek daha kolay olur.
- Endoskopik ameliyat sayesinde kulak arkasından kesi yapılmaz ve hastalara kulak kanalından girilerek daha az doku çıkartılan bir işlem gerçekleştirilmiş olur.
- Endoskopik kulak ameliyatlarında ameliyat süresinin az olması, yapılan müdahalelerde daha az sağlıklı doku çıkartılması ve kesi olmaması hastalarda avantaj oluşturur.
- Bu hastalarda operasyon sonrası dönem çok daha ağrısız ve rahat geçerken iyileşmede daha erken olur.
Orta Kulak İltihabı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Orta kulak enfeksiyonlarının birçoğu her hangi bir soruna neden olmaz. Ancak sık sık tekrarlayan ve tedavi edilmeyen orta kulak enfeksiyonları daha ciddi sorunlara yol açabilir.
- Başın diğer bölgelerinde enfeksiyon
- Kulak zarının yırtılması
- İşitme bozukluğu veya kalıcı işitme kaybı
- İşitme sorununun bebek veya çocuklarda olması durumunda konuşma ve sosyal gelişim becerilerinde gecikmeler
- Yüzde sinir felci, menenjit olabilir.
Orta Kulak İltihabı Olmamak İçin Yapılması Gerekenler?
- Orta kulak iltihabı genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra yaşanmaktadır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına yönelik önlemler almak orta kulak iltihabı olmamak için önemlidir.
- Sigara dumanına maruziyetten kaçınılmalı.
- Bebekler mümkün olduğu kadar anne sütü ile emzirilmelidir. Anne sütü, kulak enfeksiyonlarından korunma sağlayabilen antikorlar içerir.
- Bebeğinizi biberon ile besliyorsanız mümkün olduğu kadar dik tutmaya çalışılmalıdır.
Akut Orta Kulak İltihabı Sık Görülür mü?
Orta kulak iltihabı özellikle çocuklar arasında çok yaygın bir rahatsızlıktır. 3 yaşından önce çocukların %80 kadarının en az bir kez orta kulak iltihabı geçirdiği bilinmektedir.
Orta Kulak İltihabı Bulaşıcı mıdır?
Orta kulak iltihabı bulaşıcı değildir. Çocukların veya yetişkinlerin birbirlerine orta kulak iltihabını bulaştırması mümkün değildir. Bununla birlikte, orta kulak iltihabı genellikle geçirilen viral enfeksiyonun ardından yaşanmaktadır. Bu viral enfeksiyonlar bulaşıcıdır.
Neden Bebekler ve Küçük Çocuklar Kulak enfeksiyonu Geçirir?
Orta kulaktan burun ve boğazın arkasına kadar uzanan bir kanal olan östaki borusu, bebeklerde ve küçük çocuklarda daha kısa ve yataydır. Bu da östaki kanalının daha kolay tıkanabilmesine neden olmaktadır. Bununla birlikte küçük çocuklar düşük bağışıklık sistemlerine sahiptir.Haber Merkezi