1500 yıllık konutların tamamının gün yüzüne çıkarılması için çaba sarf eden ekipler, bunu başarırsa Anadolu'nun Geç Antik Çağına ait bir çok soru işaretini de silmiş olacak.
Antik dönemde M.Ö. 2000'de Girit'ten Anadolu'ya göç edenlerin getirdiğine inanılan ve antik kaynaklardan rastlanılan fare kültünün çiftçilere verdiği zarar nedeni ile Apollon Smintheus çiftçileri farelerden koruyan bir tanrı olarak Troas bölgesinde ortaya çıktığı belirleniyor. ‘Farelerin Efendisi’ anlamına gelen Apollon Smintheus, Anadolu'daki bilinen Apollon kültleri içerisinde fare simgesiyle karşımıza çıkan tek örnek. Ayvacık İlçesi, Gülpınar Köyünde yer alan Apollon Smintheus Kutsal Alanı Troya şehrindeki Athena tapınağından sonra Troas'ın en önemli ikinci kutsal alanıdır.
Bu kutsal mekanda tarihi yer yüzüne çıkarmak amacı ile 1980 yılından beri kazılar yürütülüyor. Prof. Dr. Coşkun Özgünel başkanlığında 1980 yılından beri sürdürülmekte olan kazılar sırasında tapınak yanı sıra kutsal alan ile ilintili hamam, konutlar ve kutsal cadde gibi birçok yapı gün ışığına çıkarılmıştır. Günümüzde ise Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Doç. Dr. Davut Kaplan başkanlığında 15 kişilik ekiple kazı çalışmaları titizlikle devam ettiriliyor. Devam eden arkeolojik kazılarda, 1500 yıllık konutlar gün yüzüne çıkarılıyor.
Çok Tahribat Var
Bu yıl yaklaşık 15 kişilik ekip ile Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Kaplan başkanlığında gerçekleştirilen kazılar devam ederken tarih de yavaş yavaş gün yüzüne çıkıyor. Roma dönemine ait 1500 yıllık konutlar gün yüzüne çıkarılıyor. Kazı çalışmaları hakkında bilgi veren Doç. Dr. Kaplan, "Smintheion'da ilk önce yıllar evvel Neolitik geç evresini bulduk. Kalkolitik dönemi kazdık ve bütün dönemler biliniyor. Yayınlar yapıldı. Klasik dönemlerden Arkaik evreyi biliyoruz. Ancak anıtsal bir mimarisi yok. Klasik döneme ait sadece bir temenos duvarımız var ama Roma Çağı çok daha görkemli ve anıtsal mimari çok yoğun. Fakat bunların da üzerine gelen, az önce bahsettiğimiz gibi Hristiyan Roma'nın çok fazla tahribatı var ve geç anlamda burası bu evrede konutların bulunduğu bir kasabaya dönüşüyor" dedi.
Genç Antik Çağ Bu Kazı İle Aydınlanmış Olacak
Doç. Dr. Davut Kapla "Şu anda sözünü ettiğimiz en üst tabakadayız. Yaptığımız kazılar, M.S. sonra 2’nci yüzyıldan 6’ncı yüzyıla kadar devam eden Roma İmparatorluk Çağı evresidir. En son evre, Genç Antik Çağ ya da Bizans olarak adlandırılır ki bunların Apollon Smintheus ile alakası pek yok. Çünkü bunlar, Apollon Smintheus'a inanmayan tek tanrıya inan halk. Tek tanrıya inandıkları için pagan kültürünün izlerini siliyorlar, tapınağı yağmalıyorlar. Hatta onun taşlarını evlerinde kullanıyorlar. Artık burada bir tarım toplumu var. Ticaret yapan bir Romalı var. Fakat bunlar, Hristiyan Romalılar. Eğer bütünüyle bu alan ortaya çıkarılırsa Anadolu'nun Geç Antik Çağı, pek de Anadolu'da yaygın olmayan, üstü örtülen, kapatılan, pek rağbet görmeyen Genç antik çağ daha da fazla aydınlanmış olacak" dedi.
Cuma Deren