Medeniyetlere beşik olmuş Çanakkale, yanı; Dardanelles.. Kimleri kimleri ağırlamış bağrında.
Frigler mesela.. Antik Çağ'da, Orta Anadolu'da yaşamış bir halk bilinidği üzere.Ve onların da bir ucu bize gelmiş..
Hititlerin MÖ 1200'lerde yıkılmasından sonra diyor tarihçiler; muhtemelen Güneydoğu Avrupa'dan bölgeye gelmişler... Bu konuda, Herodo'un da Strabon'un da, yani antik yazarların bahsettikmleri olmuş..
İEki antik yazar da, dilbilim bulguları ve Güneydoğu Avrupa halkları ile aralarındaki maddi kültür benzerliklerine bağlamış konuyu.
Bu nedenle de, Friglerin Avrupa kökenli oldukları düşüncesi hakim olmuş hep.
Peki ya başka neler denmiş, hangi görüş savunulmuş..? Makedonyalıların komşuları olan ve Avrupa'da oturdukları sırada Brigler adını taşıyanlarnlış Frigler.
Hal böyle olunca, Makedonya ve Trakya'dan Boğazlar yolu ile Anadolu'ya göç eden Trak boylarından oldukları da savunulan bir diğer görüşe dönüşmüşb. Trakya, Traklar.. Ben de Traklardanım o vakit.. Gelibıolu yarımadasındanım, övünmek gibi olmasın, namı değer boğazın incisi Kilibahirdenim.
Konunun bir önemli köşesinde, Troya da olunca, araştırmamak ne mümkün.. haliyle araştırdım.. Ve şöyle bir görüşe rastladım..
Bazı kaynalarda deniiyor k; 'Genel olarak kabul edilen görüşe göre, MÖ 1200 yıllarına doğru başlayan ve dalgalar halinde dört yüzyıl kadar süren Trak göçleri, Hitit İmparatorluğu'nun yıkılışını izleyen dönemde yoğunlaşmıştı7'
Ne kadar katılım varsa bir medeniyetin yaşam buludğutopraklar, o kadar sorun yaşanmış olmalı.. Bu da benim görüşüm..
Bu arada altını çizmek gerek.. bir kaynakta; 'Troya ve Gordion kazılarından elde edilen arkeolojik buluntuların, bu görüşü desteklediği' görüşü hakimleşmiş.
Homeros diyeceğim..Hemen bu ismi hatırlayacağız. Homeros'un destanlarında geçen Migdon, Askanios, Otreus gibi liderlerin önderliğinde ilkel bir aşiret düzeninde yaşamlarını sürdürdüğü dile gelen Friglerin, Anadolu'daki ilk yüzyılları büyük ölçüde karanlık geçmiş. nasıl geçmesin ki, emektrik yok..
Şaka bir yana, yaşamı karanlıklaştıran etken çook tabiki..
Neyse, ben yorumlara döneyim. Bir kaynakta da, eski Çağ yazarlarının verdikleri bilgiler denilerek; "Başlangıçta Troya ve çevresini ele geçirdikleri zaman içinde Askania Gölü kıyıları ile Sangarios Nehri vadisine doğru yayıldıkları anlaşılmaktadır." şeklinde bir ifadeye rastaldım.. Hadi glede, 'hoppala' deme..
Troya çevresini ele geçirmişler miş miş..Yok artık..
Neyse, ben döneyim konuya.. Araştırmalarım esnasında rastladığım anlatımlara..
Şöyle kurulmuş bir cümle; "Frigler, buradan güney ve doğu yönde genişleyerek Anadolu içlerine yayılmaya devam etmiştir.
Gordion'da hemen Hitit yerleşmesi üzerinde bulunan Erken Demir Çağı'na tarihlenen kalıntılar, ilk Frig göçmenlerinin MÖ 11. yüzyıla doğru Gordion'a ulaştıklarını ve başlangıçta basit köy düzeyinde yerleşik bir yaşamı benimsediklerini göstermektedir. "
Antik çağ deyince, ne antika görüşler çıkıyor yahu ortaya.. Yaşanmışlıklar diyebahsedilenler, belki de hiç alakasız..
Bir dip not daha.. Buna göre;"Friglerin köy düzeyindeki yaşam biçiminden siyasal örgütlü bir devlet düzenine nasıl geçtiği ve bu geçişteki aşamalar bugün için bilinmemektedir."
Siyaset de girmiş ya işin işine, hadi gelde çık şimdi bu işin içinden.
Bu arada, şu anlatım ad pek gilmi çekti: "ilk aşamada, merkeze bağlı tek bir krallıktan ziyade birçok beyliğin varlığı düşünülmelidir.
Buna bağlı olarak Gordion'un önceleri bir beylik merkezi olduğu ileri sürülebilir.
Arkeolojik kazılar Gordion'un daha MÖ erken 9. yüzyılda kabartmalı ortostatlarla süslü binalara sahip, çevresi sur ile tahkim edilmiş bir hisar olduğunu ortaya çıkartmıştır." ifadesi yer buluyuordu.
İşin bir ucu Troya ya uzandığı için ilgimi çekti, ben de aktarayım isterim..
Kaynaklar çok bu konularda..mesela; Antik batı kaynaklarında yer bulan verilen bilgilere göre, Frig devletinin ilk kralı başkent Gordion'a adını vermiş olan Gordios'muş.
Bir anlatmda yine öngürü vardı. Deniliyor ki; Gordios, oğlu Midas'ın Frig tahtına geçtiği yıl MÖ 742 ve ya 738 dikkate alındığında, MÖ 8. yüzyılın ilk yarısında kral olmalıydı.
Yani, kim belibilir ki asıl gerçeği..?
Kral Gordios'tan sonra, Frig tahtına oğlu Midas geçmiş kaynakmlara göre.. Hemen hatırlayacağımız kral.. eşek kulaklı..
Bu isimlendirme, Asur kaynaklarında geçiyor. Muşkili Mita adı ile tarihî bir kimliğe sahipken antik Batı kaynaklarına göre, her tuttuğunun altın olması ve eşek kulaklı olması gibi idaleerle anlatılıyor Midas.. Aslı vam ıdır bimemem. efsane işte..
Kaynaklar o kadar çok ki, ahnginde söz edeyim.. En bimlindi isim diyeyim iyisi mi.. Homeros..
Homeros'a göre Frigler 'savaşa girmek için yanıp tutuşan' bir ulusmuş.. Savaşçı ruh, sonalrını getirmiş anlaşılan.. Ruh, az da barışçıl olsa, belki sürecekti medeniyetleri, kim bilir..
Bu arada, bu da çok dikkatimi çekti. Homeros ve Herodot, Frigya'nın ormanlar, otlaklar, hayvan sürüleri ve toprak ürünleri bakımından zenginliğinden bahsetmiş.. Demek ki, bir ara ormanlar kül olmuş, otlaklar kurumuş, toprak da verimsiz kalmış..