Son zamanlarda bir şeye kafamı gerçekten vermek iyice zorlaşıyordu. En son ne zaman bir şeye tam anlamıyla konsantre olmuştum? Bilmiyorum.

Konsantrasyonun mutlulukla bir ilişkisi var, ya da huzurla. Şeyler arasında geçiş yaparken hiçbir şeyi tam sindirmiyorum. Bir sürü sekme açık da ben hiçbirine gereken önemi gösteremiyorum. Çiğnemeden yutuyorum. Daha çok şey hakkında bilgi sahibiymişim de hiçbir şeyi tam anlamıyla bilemiyormuşum gibi hissederken birgün aniden fenalaşınca soluğu acilde alan biri olarak yaşadığım rahatsızlık hakkında yaptığım araştırmaları biraz olsun herkeze faydalı olması açısından bugün paylaşmak istedim. Hastalığımın adı günlük yaşam düzeyimi alt üst eden Latince de dönmek filinden ileri gelen vertigo diğer adı ile Baş Dömesi. Hadi gelin birlikte öğrenelim neymiş bu Vertigo?
Baş Dönmesi (Vertigo)
 Bazı insanlar denge problemlerini baş dönmesi olarak nitelendirirler. Çevrenin dönmediği bu denge bozukluğu bazen iç kulağa bağlı bir problemden dolayı ortaya çıkar.
Vertigo Nedir ?
Bazı insanlar ise denge sağlamaktaki zorluklarını vertigo kelimesiyle açıklarlar. Bu kelimeler Latince “dönmek” fiilinden gelmektedir. Bu hastalar sıklıkla kendilerinin veya çevrenin döndüğünü söylerler. Vertigo çoğunlukla iç kulak probleminden kaynaklanır.
 
Hareket Hastalığı ve Deniz Tutması Nedir ?
Bazı insanlar uçağa bindiklerinde veya arabada bulantı hissederler hatta bazen kusarlar. Bu duruma taşıt tutması denilir. Birçok insan bu rahatsızlığı gemiye bindiği zaman çeker bu yüzden aynı olay olmasına rağmen buna deniz tutması denilir. Deniz tutması sadece ufak bir rahatsızlıktır. Bunun dışında herhangi bir tıbbi bozukluğun ifadesi değildir. Ancak bazen yolcular, bu rahatsızlıktan dolayı çok kısıtlanabilirler. Çok az bir kısımda da bu rahatsızlık yolculuk bitse dahi birkaç gün daha sürmektedir.
Postürografi
Denge bozukluğu yakınması ile kliniğe başvuran hastalarda, problemin ya da patolojinin hangi sitemi etkilediğinin belirlenmesinde yardımcıdır.
Hastaya ayakta uygulanan 18 ayrı testin sonuçlerının, kendi içinde analiz edilmeleri neticesinde;Postürografi; hastanın denge bozukluğu, somatosensoriel sistem etkilenmesinden, vizuel sistem etkilenmesinden ya da vestübiler sistem etkilenmesinden hangisi ya da hangilerinden kaynaklanıyor ise, bu üç sistemden alınan verileri birbirine oranlayarak etkilenme derecelerini sayısal veri olarak vermektedir.
Sistem etkilenmelerinin hangileri olduğunu ve etkilenme derecelerini, hasta ile aynı kiloda, boyda ve özellikte olan normaller ile oluşturulmuş ve sisteme kaydedilmiş, normatif datalar ile karşılaştırılması metodu belirlenir.
Denge rehabilitasyonu da yine postürografi cihazı ile yapılmaktadır. Hastaya belli zorluk derecelerinde 5 etaptan oluşan tedavi protokolü uygulanmaktadır.Değerlendirme öncesinde, hasta bas dönmesi veya denge bozukluğu için medikal tedavi görüyor ise en doğru sonuçlar için test günüden iki gün önce kullandığı ilaçlara ara vermelidir.Kulak Burun Boğaz hekimi tarafından muayenesi yapılmış, ön tanılı, gerekli görülmüş ise medikal ve/veya cerrahi tedaviler uygulanmış ya da uygulanmaya devam eden;
•Somatosensoriel sistem etkilenmesine bağlı denge kaybı yaşayan hastalar
•Vestibüler sistem etkilenmesine bağlı, dengesizlik hali devam eden,
•Ayak bileği ve diz yaralanmalarına bağlı fonksiyon kaybı yaşayan hastalar ve postoperatif rehabilitasyon gereken hastalar,
•Denge bozukluğuna bağlı düşme problemi olan hastalar, birimimizce değerlendirilmekte ve gerekirse tedavi edilmektedir.
VİDEONİSTAGMOGRAFİ (VNG)
Hastada görülen nistagmus ve göz hareketlerinin 10 ayrı test ile değerlendirilerek video ortamında bilgisayara kayıt işlemidir.
Baş dönmesinin santral kaynaklı ya da periferik kökenli olup olmadığını inceleme amacı ile kullanılmaktadır.
Değerlendirme öncesinde; hasta, baş dönmesi veya denge bozukluğu için medikal tedavi görüyor ise en doğru sonuçlar için test gününden iki gün önce kullandığı ilaçlara ara verilmelidir.
Değerlendirilen hasta grubu;
Kulak burun boğaz hekimi tarafından muayenesi yapılmış, ön tanılı olarak;
•Baş dönmesinin periferik ya da santral kökenli olup olmadığı ayırımının belirlenmesi gerek hastalar;
•Baş dönmesinin ayrıntılı incelenmesi gereken hastalar;
•Muayene sırasında göz hareketlerinin net olarak incelenemediği hastalar,
•Göz fiksasyonu olmadan nistagmusun incelenmesi gereken hastalar bölümümüzde değerlendirilmektedir.
Dengenin Anatomisi
Dizines, vertigo ve taşıt tutması denge sistemi ile ilgilidir. Uzay araştırmacıları bu duyguya uzaysal oryantasyon demektedirler. Denge sistemi iç kulaktadır ve beyine vücudun uzay içinde nerede olduğunu, pozisyonunun yönü, hangi yönde hareket ettiği ve dönüyor mu yoksa sakin durumda mı olduğunu bildirir. Denge duygunuz sinir sisteminin aşağıda belirtilen bölümleri arasındaki kompleks ilişkilerle sağlanmaktadır. Tedaviye başlamadan önce mutlaka teşhis konulmalıdır. Bu detaylı bir kulak burun boğaz muayenesi ve muhtemel bazı laboratuvar, endoskopik ve röntgen çalışmalarını içermektedir. Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilir ancak bunlar geçici bir iyileşme sağlar. Kronik sinüzitte kapalı sinüslerin ağzını açmak için yapılacak cerrahi bir müdahaleye ihtiyaç vardır.
1. İç kulak (labirent) hareketin yönünü yani dönüp dönmediğini, ileri, geri, bir yandan diğer yana, yukarı veya aşağıya doğru olduğunu belirler.
2. Gözler vücudun uzay içindeki yerini (baş aşağı vs.) ve hareketin yönünü belirler.
3. Eklemlerde ve omurgada bulunan basınç reseptörleri vücudun hangi parçasının aşağıda olduğunu ve neresinin yere değdiğini belirler.
4. Kaslardaki ve eklemlerdeki algılama reseptörleri vücudun hangi parçasının hareket ettiğini belirler.
5. Merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) daha önceki dört sistemden gelen uyarıları işler ve sonuçta koordinasyonu sağlanmış bir algılama ortaya çıkar.Taşıt tutmasının bulguları ve baş dönmesi, merkezi sinir sistemine diğer dört sistemden birbirine zıt mesajlar geldiğinde ortaya çıkmaktadır. Örnek olarak, fırtınalı bir günde uçağa bindiğinizi düşünün ve uçağınız hava akımlarından dolayı sallanmaktadır. Fakat gözleriniz bu hareketi algılamamaktadır. Çünkü bütün gördüğünüz uçağın içidir. Bunun sonucunda beyniniz birbiriyle uyuşmayan mesajlar almaktadır. Sizi bundan dolayı uçak tutabilir. Veya bir arabanın arka koltuğunda oturmuş kitap okuduğunuzu düşünün. İç kulağınız ve deri reseptörleriniz yolculuğun hareketini algılayacaktır ancak gözleriniz sadece kitabı görecektir. Bu nedenle sizi taşıt tutabilir.
Gerçek bir tıbbi örnek vermek gerekirse bir darbeden dolayı yalnızca bir taraftaki iç kulağınızın hasarlandığını düşünün. Hasarlı iç kulak normal iç kulakla aynı mesajları göndermez. Bu beyine dönme eylemiyle ilgili yanlış bilgi verir ve kişi vertigodan veya dönüyormuş hissinden şikayetçi olabilir. Bazen bulantı da görülür.
 
Hangi Tıbbı Rahatsızlıklar Baş Dönmesine Neden Olur
1. Dolaşım: Dolaşım bozuklukları baş dönmesinin en sık nedenleri arasındadır. Eğer beyniniz yeterince kan almazsa başınız dönmeye başlar. Hemen hemen herkes yatarken aniden ayağa kalktığında birkaç defa hissetmiştir. Ancak bazı insanlar sık veya kronik nedenlerden ötürü baş dönmesi şikayetlerinde bulunurlar. Bu arterioskleroz (damar sertliği)dan dolayı olur. Bu rahatsızlık çoğunlukla yüksek tansiyon hastalarında, şeker hastalarında ve kan yağları yüksek olanlarda görülür. Bazen de kalp fonksiyonları yetersiz olanlarda veya kansızlık şikayeti olanlarda rastlanır. Bazı ilaçlar, özellikle nikotin ve kafein beyne giden kan akımını azaltır. Diyetteki çok miktarda tuz da kan akımının azalmasına neden olur. Bazen dolaşımda strese, sinirlenmeye veya gerginliğe bağlı olarak bazı bozukluklar olabilir. Eğer iç kulak yeterince kan alamazsa daha özel bir baş dönmesi durumu olan vertigo ortaya çıkar. İç kulak kan dolaşımındaki değişikliklere çok hassastır bu yüzden beyin için bahsedilen zayıf kan dolaşımı durumlarının hepsi iç kulak içinde geçerlidir.
2. Yaralanma: Kafatasında meydana gelen, iç kulağı da zedeleyen bir kırık sonrasında aşırı kısıtlayıcı bir vertigoyla birlikte bulantı ve işitme kaybı gelişir. Baş dönmesi birkaç hafta sürer. Bu süre içinde normal taraf yavaş yavaş fonksiyonları üzerine alır.
3. Enfeksiyon: Virüsler, örnek olarak soğuk algınlığına neden olanları, iç kulağı ve onun beyinle olan sinir bağlantılarını etkileyebilir. Bu kötü bir vertigoya neden olurken işitme genellikle etkilenmez. Buna rağmen bakteriler sonucunda oluşan enfeksiyonlar hem denge hem de işitme fonksiyonlarının bozulmasına neden olur. Baş dönmesinin şiddeti ve iyileşme zamanı kafatası kırıklarında olduğu gibidir.
4. Allerji: Bazı insanlar alerjik oldukları besinleri aldıklarında veya havadaki parçacıklarla karşılaştıklarında baş dönmesi veya vertigo oluşabilir.
5. Nörolojik Hastalıklar: Multipl skleroz, sifiliz, tümor gibi sinir sistemini etkileyen hastalıklar dengenin bozulmasına neden olur. Bunlar nadir nedenler olmasına rağmen doktorunuz muayene sırasında bunları da düşünecektir.
Araç Tutmasına Karşı Ne Yapabilirim ?
1. Her zaman vücudunuzun hareketinin iç kulağınız vegözleriniz tarafından aynı şekilde algılanabileceği bir yerde oturun. Örnek olarak arabanın ön tarafında oturup uzak manzaralara bakabilirsiniz veya geminin güvertesine çıkıp ufku izleyebilirsiniz ya da uçakta cam kenarında oturup dışarıyı seyredebilirsiniz. Uçak yolculuklarında hareketin en az olduğu kanat üstüne denk gelen koltukları tercih edin.
2. Eğer araba sizi tutuyorsa kitap okumayın ya da zıt yöndeki koltuklara oturmayın.
3. Araç tutması olan bir başka yolcuyla konuşmayın veya onu izlemeyin.
4. Yolculuktan hemen önce ya da yolculuk sırasında keskin kokulardan, baharatlı veya yağlı yiyeceklerden uzak durun. Araştırmalar halk arasında yaygın olarak kullanılan formüllerin etkinliğini bilimsel olarak kanıtlayamamıştır.
5. Doktorunuz tarafından tavsiye edilen ilaçlardan birini yolculuğunuzdan önce alın.
Bu ilaçlardan bazıları reçetesiz olarak da satın alınabilir. Sakinleştirici veya sinir sistemi depresanları için doktorunuzun reçetesi gerekir. Bazıları hap veya fitil şeklindedir, bazıları ise (scopolamine) kulak arkasına yapıştırılabilen bantlar şeklindedir.
Şunu hatırlayın: Baş dönmesi ve araç tutması olaylarının büyük çoğunluğu hafiftir ve kişi bunu kendi kendine tedavi edebilir.