Bu bilindik ata sözünü, insan ömrü boyunca hep dile getirmiştir. Durum önemli tabi, ne vakit söylendiği gibi, söyleniş biçimi de önemli.
Hatırlıyorum da, çocukluk yıllarımda, elinde tef ayıcılar vardı. Köy kasaba demez gezerlerdi. Şarkılar da mırıldanırlardı ayı oynatır iken.. GĞenelde de , 'koca oğlan' dı ayıların ismi.
Filmlere bile konu olmuştur ayı oynatanlar. Yeşilçam' ın, 'Darbukatör baryam' tiplemesi..
'Aç ayı oynamaz!' terimi, boşa denilmemiş olmalı. İnsanın bile karnı aç olunca, adım atası dahi gelmez.. Aç kalmamak önemli mesele.. İnsan gıda almalı ki, direnci yüksekolsun.. Enerji olmalı ki vücutta, adım atabilsin hatta koşabilsin..
Bu bahsettiğim terimin çıkış adresi, Antik Roma olmasın sakın?!..
Nereden mi bu düşünceye sahip oldum? hayretler içinde okuduğum bir anlatımdan kaynaklı olabilir bu düşünceye kapılmamın nedeni.. Azıcık sizlere de aktarayım okuduklarımı. İster misiniz?
Dönem,ünlüsü.. ANTİK ROMAdönemi.. Ve onların LEJYONER'leri..
Bu tipler, beslenmeyi çok önemserler imiş.
"Açlık, bir orduyu savaştan daha çok tüketir ve kılıçtan daha zalimdir." dememiştir boşuna, o dönemin Vegetius..
Kim midir bu şahsiyet?.. O'ndan da söz ediliyordu bahsettiğim anlatımda. deniliyordu ki onun için; "Antik dönem tarihçisi.."
Dönem antik olunca, tarihçisi de aynı dönem ismi ile anılıyor.. Antik tarihçi.. Düşünün artık, tarihçinin antik deyişlerini.
Vegetius, askerlerin beslenmesinin önemini belirtir iken, "Lojistik sorunların halledilmediği durumlarda ordunun daha baştan savaşı kaybedeceğini" iddia eden bir isim aynı zamanda.
tarihçiler, Antikçağ ordularında askerlerin kendi yiyeceklerini kendileri temin etmesine ragmen , profesyonel ordu olan Roma ordusunun askerlerinin gıda ihtiyacının devlet tarafından karşılandığından da söz ederler.
Tüketilen besinlerden söz edilir iken de; genellikle tahıl tüketimine dayanan beslenme yanısıra et, çeşitli sebze ve meyveler ile çeşitli süt ürünlerini de tüketirlerdi derler, Antik dönemin antik tatkihçileri.
Bu arada, bakliyat, zeytinyağı, şeker, tuz ve şarap gibi besinleri de günlük yemek çeşitliliğine eklerlermişler... Alkol yüklenmiş askerler çokmuş o vaktiler.
Bu da ilgniç bir bilge; Roma' lılar 'cibaria' kelimesini kullanmışlar o dönem.
Bir dier ilgniç bilgi ise; Roma lejyonerinin günde ortalama 7 bin kalori yaktığını tahmin ediliyormuş.
Kalori nasıl yakılmaz ki, lejyoner uzun yürüyüşlere çıkıyor, kamp inşasında çalııyor, savaşda gerekli eğitime tabi tutuluyor.
Lejyoner kimler, onları biliyoruz.. Belki, ayı' ya ayıp olacakm alkin, çok yemek tüketiyormuş bu tipler.
Çok yorgunluğa maruz kaldıkları için, yorgunluk önleyici gerek bu tiplere.
Aç kalmayacaklar, böylelikle rutin hareketleri sürecek yani..
Roma askeri, tarihçilere göre tek bir nedenden dolayı yemek zorunda kalmış.. Başlıca neden; enerji kazanmak olmuş.
O dönemde, "yemek ye" anlamına gelen "cibum capere" ifadesi hep kullanılmış..
Bir insana, 40 gün deli dersen, delirir imiş.. Bunlara da sürekli yemek ye denildiğinden, obur olmuş gitmişler.. Bence, o söz işte bu dönemde edilmiş.. Çünkü, bu kanıya sürükleyen çok neden var. Aç ayı oynamaz.
Anhtik Roma'da, üst düzey memurların iyi ziyafetler çektiklerine dair belgelerde geçen bir ifade; "bir ziyafetten zevk almak" anlamına gelen "epulare" fiili sözcüğe de eklenmiş..
O dönemin meşhur ismi, genç Cato kişisel aşçısını savaş meydanlarında bile hep yanında tuttmuş. Şu gırtlak tutkunulğuna bakar mısınız..
Bu tipler için bezetmemi anlamışsınızdır sanırım.. Tipler Lejyonerler olunca, onların da düzenli olarak aldıkları gıda ortada iken deyim cuk oturuyor vallahi: aç ayı oynamaz..
O dönemde, adından sık söz edilen önemli bir diğer yiyecekten bahsedilir ike zikredilen isim, "Panis militaris" imiş, yani; buğday unu, su, tuz, yağ ile defne yaprağının karıştırılmasıyla yapılan bir yiyecek.
Üstelik, bu lezzete ulaşmak öyle pek kolay değil..Uygulanacak formül hayli zahmetli. Karışım, sıcak taş veya köz üzerinde kavrulduktan sonra, bir tür ekmeğe dönüşüyormuş.
Türkçe karşılığı, 'Çarkacı' olan Lejyenerler, yabancılardan oluşan bir asker topluluğu..
Para yok sa, yemek ve alışkanlık yapacak içecek yok sa; yandı canım keten helva!..
Bir tür paralı askerdir lejyoner. Yani, hali ile bir terim daha gelmiyor değil şimdi aklıma..
'Ne kaa ekmek, o kaa köfte!..'
