Batı medeniyetini benimsemiş ülkelerde, az veya çok demokrasi anlayışı egemen olsa da, bu ülkelerde dahi tiranlığın izlerine ülke bürokrasisinde rastlamak mümkündür ...
SONUÇ:
Batı medeniyetini benimsemiş ülkelerde, az veya çok demokrasi anlayışı egemen olsa da, bu ülkelerde dahi tiranlığın izlerine ülke bürokrasisinde rastlamak mümkündür ve bunlar tirazsız tiranlar olarak da adlandırılmaktadır. Tiransız tiranlar, batıda devleti ve toplumu korumayı hedefleyen eylem odaklı kamu ve özel sektörün irili ufaklı karar vericileri iken, Rusya, Çin, İran ve diğer Asya devletlerinde, genelde iktidar odaklı tiransız tiranlık hakimiyetinin olduğu görülmektedir. Bunun nedeni, demokrasi kültürünün tam olarak yerleşmemesi, demokrasinin yasalara saygı çerçevesinde işletilmemesidir.
Demokrasi yeterince oluşmadığı devletlerde, siyasete ve siyasetçiye güvenmeyen devlet bürokrasisi ve özellikle de askeri bürokrasi, türlü gerekçelerle devletin diğer bürokratik kesimleri ile ilişki içerisinde hükümetlerin iktidar olmalarına engel olacak yasal veya fiziki engeller koyarak, yasaların kendilerine tanıdığı yasal tiransız tiranlığı adeta görünmez bir tiranlığa çevirebilmekte ve daha da ileri giderek önce timokrasiye, ardından tiranlığa ve en nihayetinde de oligarşiye dönüşebilmektedir.
Türkiye, bürokrasinin gücünü, 1960 ve sonrası yaşanan askeri darbelerle fiilen öğrenmiştir. Başta ordu olmak üzere birçok devlet kurumunun, kendileriyle iyi ilişki kurmayan veya kendilerine cephe alan hükümetlere karşı yasaların verdiği görev ve yetkilerini kullanarak onları iş yapamaz hale getirmiş ve hatta iktidardan uzaklaştırıp kendi iktidarlarını ilan etmişlerdir.
Yasaları, algılama ve anlayış biçimlerine göre uygulamaya koyan bürokrasi elitleri, yani tiransız tiranlar, iş dünyası ve siyasetçilerle çeşitli çıkar ilişkilerine girerek kendilerine maddi ve manevi çıkar sağladıkları da bir realitedir. Buna Sovyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte birden bire ortaya çıkan politbüro ve yüksek bürokrasi zenginlerinin, yani oligarkların türemesi önemli bir örnek teşkil eder. İster devlette olsun, isterse özel sektörde olsun kimlerin çıkarcı tiransız tiran oldukları sahip oldukları servet ve liyakatsiz olarak elde ettikleri makamlardan kolayca anlaşılabilir.
Bu sonuçlardan sonra dünya üzerinde hala varlığını sürdüren güçlü tiransız tiranlar sınıflandırmaya tabi tutarsak;
1- Terör örgütleri; Zaman içinde tirani devletlerin kontrolüne girerek onların tiransız tiranlar örgütleri haline gelmektedirler.
2- Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri; Dayatmacı ve çıkarcı anlayışlarıyla dünya devletlerine karşı tiransız tiranlık yaptıkları da söylenebilir.
3- İktisadi kurum ve kuruluşlar; İktisadi hayat içerisinde her türlü ticari, sanayi ve mali aktörlerinde tiransız tiranlıklarından bahsedilebilir.
4- Parti lider ve yöneticileri; Seçim ve partiler yasasının parti başkanlarına tanıdığı aşırı yetkiler başkanlarının tiranlığını veya tiransız tiranlığını teşvik mahiyetindedir. Bu tip yasaların hâkim olduğu ülkelerde milletvekilleri ve parti yöneticileri parti liderini tiranlığa teşvik ederek, kendileri liderlerinin gönüllü kullarına dönüşerek kendi küçük tiranlarını ilan etmektedirler.
5- Tirani emperyalist devletler; Günümüz dünyasının tiran devleti olarak varlığını sürdürürken ABD ve onun tiransız tiranlığını yapan batı devletleri ABD’nin tiranlığını kutsallaştırıp batının emperyalist sömürü düzenine katkı sunmaktadırlar.
6- Dini yapılar; Kiliselerin, Sinagogların ve diğer dini kuruluşların ve cemaatlerin ruhani yöneticileri dini kullanarak din üzerinden toplum üzerinde tiransız tiranlık yaptıkları da ifade edilebilir.
7- Patronlar ve iş birlikçisi beyaz yakalılar; Yine ekonominin baronları kendi ekonomik imparatorluklarını sevk ve idarede adeta tiranlaşırken, beyaz yakalı emekçiler de patronlarını daha fazla zenginleşmesine sağlamakta ve bu sayede patronaj zenginleşmesinden kendilerine düşecek payı artıracak şekilde tiransız tiranlara dönüşmektedirler.
Tiranlıkla yönetilen ülkelerde tiranları ve onların küçük tirancıklarını ortadan yasal veya zor kullanarak kaldırmak mümkünken, modern dünyada tiransız tiranları ortadan kaldırmak mümkün değildir. Özellikle ekonominin, siyasetin, yargının ve ordunun silahlı gücünü elinde bulunduranların tiransız tiranlığı kolayca yok edilemez. Çünkü bu kesimler zaten halktan ve gözlerden uzak sürdürdükleri hayatın içinde birbirleri ile çıkar ilişkisi içinde büyük bir dayanışma ve kararlılıkla güçlerini muhafazaya çalışmaktadırlar.
Kanun tanımaz tiranlığın veya tiransız tiranlığın hüküm sürdüğü coğrafyalarda ve ülkelerde gerek doğa, gerek toplum ve gerekse de medeniyet sömürülmeye ve tüketilmeye devam edecektir.
Üç gündür süren yazı dizimle sizlere anlatmaya çalıştığım Tiranlık ve Tiransız Tiranlar konusunu noktalarken faydalandığım kaynakçalarımı da bilgilerinize sunuyorum.
KAYNAKÇA
Aristoeles, Politika, Remzi Kitapevi
Carl von Causewitz, Savaş Üzerine, May Yayınları
Cemil Oktay, Modern Toplumlarda Savaş ve Barış, Bilgi Ünv. Yayını
Cem EROĞUL, Siyasal düzenlerin sınıflandırılmasına ilişkin birkaç tarihsel örnek ve tartışma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Komisyonu, Ankara 1981 Ankara Üniversitesi Basımevi.
Coşkun Can Aktan, İdeal Bir Siyasal Yönetim Arayışı ve Anayasal Demokrasi, Hukuk Ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt 8 sayı 2, 2016
Etienne De La Boétie, Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev, İmge Kitapevi, 2013Frank
Fritz Ringer, Weber’in Metodolojisi üzerine
Genetto Mosca, The Ruling Class, Mcgraw-Hill Book Company.
Hannah Arendt, Şiddet Üzerine, İletişim Yayınları,1997
Hannah Thoburn, Rusya Siyasetini Anlama Kılavuzu(Rapor), SETA Yayınları, İstanbul 2015
Hüseyin Uzunoğlu, Arkaik Çağ'da Tiranlık
John Stuart Mill, A System Of Logic, Ratiocinative And Inductive, Harper & Brothers
Kaan H. Ökten, Siyasal ve Dinsel Düşünce tarihine Giriş, Alfa Yayınları
Nihat YILMAZ, Antik yunan dönemi karşılaştırmalı siyaset biliminde siyasal sistem sınıflandırmalarına genel bir bakış, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 15 (1) 2014, 123-138
Mete Ulaş Aksoy, Leo Strauss’un Hıero Yorumunda Tiranlık Öğretisi Ve Felsefe, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2018.
Murat Aslan, Klearkhos’un Byzantion’daki Tiranlık Rejimi, Aktüel Arkeoloji Dergisi
Platon, Devlet
Peter F. Wıener, Hitler'in Manevi Atası Martin Luther, Kaknüs Düşünce, 2002
Seymour Martin Lipset, Siyasal İnsan, V Yayınları
TDK sözlüğü . https://sozluk.gov.tr/
Timothy Snyder, Tiranlık Üzerine, Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders, Olvido Kitap
Walter Görlitz, Diktatörlerin Arkasındaki Parababaları, Altın Kitaplar,1995
Wilson Kiel, Civil War Soldiers of Kendall County, Skyline Ranch Press
