Hani eskiden mahallenin meraklı komşu teyzeleri vardı.
Hani eskiden mahallenin meraklı komşu teyzeleri vardı. Kafalarını camdan uzatır, gelene gidene karışır, her yerde karşınıza çıkar, dedikodu yapmaya bayılırlardı. Kim, kiminle, nerede, ne yapıyor hep bilirlerdi. Herkese karışma hakkını kendilerinde bulmaktan vazgeçmezlerdi. Sosyal medyadaki halimiz onlara benzemedi mi?
Arkadaşınız, eski sevgiliniz, yeni tanıştığınız ya da ünlü biri? Acaba nerede, ne yapıyor, kimlerle birlikte? Eskiden bu kadar merak etmezdik belki çünkü o zamanlar sosyal medyada bunlara ulaşmak mümkün değildi. Peki ya şimdi? Pek çoğumuz gün içinde en iyi tanıdıklarımızdan adını o an duyduğumuz insanlara kadar merak ederek, sosyal medya hesaplarına bakmadan duramıyor, adeta herkesle ilgili bir şeyler öğrenmek için yanıp tutuşuyoruz. Tabii bu durumdan takip ettiğimiz kişinin çoğu zaman haberi bile olmuyor. Her şey gizlice olup bitiyor. Siz de sık sık, özellikle Instagram’da hesaplara girip girip çıkıyor musunuz? Peki bu durumda size ne dendiğini biliyor musunuz? Stalker! Yaptığınız işe de stalklamak deniyor. Sözlükte ‘sinsice izlemek’ olarak Türkçeye çevriliyor. Ama ‘stalk’ kelimesine artına alışmak gerekiyor. Sosyal medyanın hayatımıza kattığı bu meraklı komşu teyzenin güncellenmiş versiyonu halimiz, stalker kelimesini de hayatımızın içine dahil etti. Böylece merak edilen kişiyi köşe başında beklemek, eve kadar takip etmek de tarihe karıştı. Peki bu yaptığımız normal mi, yoksa bu kadarı fazla mı “Günümüzde özel hayata ilişkin bilgilerin insanlar tarafından en çok paylaşıldığı mecraların başında sosyal medya geliyor. Hiç tanımadığınız biri hakkında bile gerek internet gerekse sosyal medya mecralarını kullanarak birçok bilgiye ulaşabiliyorsunuz” .Aslında, tüm stalklamaları aynı kefeye koymamak gerekiyor. Çünkü masum olanlar ve takıntı haline getirilenler farklı kulvarlarda yer alıyor. Eğer yeni tanıştığınız bir kişiyle ilgili temel bilgileri öğrenmek istiyor ve sosyal medyaya bakıyorsanız bu çok masum bir eylem. Gittiği okul veya yaşadığı şehri öğrenmek özel hayat kategorisine girmiyor. Ancak daha fazla bilginin peşindeyseniz hiç de masum sayılmıyorsunuz. Stalkerlar, çoğunlukla eski sevgililerini, hayran oldukları veya tahammül edemedikleri bir kişiyi takip ediyor. Takip edilen kişi, her gün özel hayatıyla ilgili daha fazla bilgi paylaştığı için merak duygusu alevleniyor ve önlenemez bir hal alıyor. Stalklamayı cazip kılan ise bu durumun gizli yapılması. Stalkerların bu bilgileri öğrenmek için kişiyle iletişim kurmasına gerek kalmıyor. Kişinin takip edildiğini anlamaması ise stalkera cesaret veriyor, adeta görünmezmiş gibi hareket ediyor. Stalklanmak istenilen kişinin hesapları gizliyse işler değişiyor, takip zorlaşıyor. Bu durumda ise başvurulan yöntem sahte hesap açmak oluyor. Böyle bir çaba harcanıyorsa dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü bu takip etme ısrarı takıntıdan kaynaklanıyor. Konu sosyal medya olunca stalklamanın özel hayata bir saldırı olduğu düşünülmüyor. Kişiler kendi tercihleriyle özel hayatlarını profillerine yansıtıyor, herkese duyuruyor. Bu yüzden herkese açık bir profile sahipseniz bu duruma kendiniz önayak oluyorsunuz demektir. Ancak stalklanmak psikolojik açıdan çok sağlıklı görünmüyor. Çünkü kişiler stalklandıklarını bildikleri için sosyal medyada bambaşka bir kişiliğe bürünüyor.
Bağımlılık yaratıyor!
Sosyal medyada yüzlerce kişiyi takip ediyor, onların hayatlarına dair ayrıntıları öğreniyor olabilirsiniz. Bu durum tek bir kişiye takılı kalmadıkça sorun yaratmıyor. Çünkü kişiler bu paylaşımları başkaları da görebilsin diye yapıyor. Ancak stalklamanın ayarını kaçırmamak, ölçüsünü tutturmak gerekiyor. “Kişi zamanını sürekli başkalarının hesaplarını incelemekle geçiriyor, kendi yaşantısı üzerine kıyaslama yapıp içten içe huzursuz oluyorsa burada doğru olmayan bir durum var demektir. Günümüz internet çağı psikolojik hastalıklara yol açabilecek potansiyele sahip. Nitekim son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz FOMO (Gelişmeleri Kaçırma Korkusu) hastalığı, sosyal medya bağımlılığı gibi.” Ancak birilerini stalklıyorsunuz diye hemen panik yapmayın! Çünkü stalkerların illa psikolojik bir sorunu olacak diye bir kural yok. Psikolojik bozukluklar stalklamaya yol açmıyor. Tabii psikolojik bir sorununuz varsa bunun gidişatını etkileyebiliyor. “Bazı sapkın davranış ve duygu durum bozuklukları olanlar daha fazla takipte kalmak isteyebilir ve takıntılı olduğu insanın ne yaptığını sürekli gözlemlemek amacıyla bu stalklamayı sürekli hale getirebilir. Örneğin şüphecilik, paranoya gibi sorunlar yaşayanlar bu davranışla yaşadıkları rahatsızlıkları beslerler”
Stalkerlıktan kurtulmak mümkün
Ne yazık ki vücudumuzda stalk engelleyici, merak azaltıcı bir düğme bulunmuyor. Bu yüzden normal şartlarda istenilen bilgiye ulaşıldığında stalklamaya bir son vermek gerekiyor. Duygu ve davranışlar olumsuz etkileniyor, kişiden bir şeyler eksiltiyorsa bunun önüne geçilmesi gerektiğini söylüyor. “Elbette bu kadar çok başkalarının ne yaptığına odaklanmış bir hayat kişi için de çok yorucu. Bu anlamda bir psikolog desteğiyle sorunun üstesinden ve takıntı haline gelmişse, başkalarının ne yaptığıyla bu kadar ilgilenme davranışından kurtulmak mümkün”
Siz de stalklanıyor olabilirsiniz!
Eğer sosyal medyada hesabınız herkese kapalı değilse stalklanmak sizi rahatsız etmiyor demektir. Çünkü tanıdığınız ya da tanımadığınız herkes hesaplarınıza bakarak hayatınıza dair bilgiler edinebiliyor. Ancak stalklanmaktan memnun olmayanlar hesaplarını gizli tutuyor. Böylece profillerini sadece arkadaşları görebiliyor, paylaştıklarına onlar bakabiliyor. Bu nedenle stalklanmanın sizi mutlu edip etmeyeceğine karar vermeli ve profilinizi buna uygun ayarlamalısınız. “Hesapları kilitlemek etkili önlemlerden birisi. Fakat bu durumda sizin bilgilerinize erişemeyen stalker, yakın çevrenizden sizin hakkınızda bilgi almak amacıyla onların hesaplarına yönelebiliyor. Paylaşımları dışarıya kapatmak kadar, bağlantı kurduğunuz kişilerle konum bilgisi paylaşmamak da etkili bir önlem.” Bir başka yol ise sizinle bağlantı kurmaya çalışan kullanıcıların kim olduğunu bilmek. Çünkü sosyal medyada düşündüğünüzden daha fazla sosyal medya hesabı var. Siz tanıdığınız bir kişi veya bir marka tarafından takip edildiğinizi zannederken aslında stalklanıyor olabilirsiniz. Böyle bir durumda yapmanız gereken hesabı engellemek ve şikayet etmek.
