256 türü bulunan ve Kazdağlarında yetişen endemik bitki hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Ersin Karabacak “Türümüz oldukça yüksek tehdit altında” dedi.Binlerce yıllık oluşumu ile pek çok endemik türleri bünyesinde bulunduran, ekosistemi ile bir çok türü saklayan Kazdağlarında, son yıllarda Küresel ısınma başta olmak üzere pek çok faktörün etki ettiği bitkiler de tehdit altında. Bu bitkilerden bir tanesi de Kazdağlarının nadide bitkilerinden biri olan ve halk arasında Benli Sığırkuyruğu olarak da bilinen Verbascum hasbenli bitkisi oldu. Kayalık alanlarda yetişen Türkiye’deki 256 Hasbenli türlerinden biri olan ve Çanakkale’ye özgü Verbascum hasbenli’nin (benlisığırkuyruğu) nesli tehdit altında.
Benli Sığrıkuyruğu Koruma Çalışmaları Başlatıldı
Gerek son yıllarda artan kuraklık, gerekse insanoğlunun fark etmeden yok ettiği nadide türlerden biri olan Benlisığırkuyruğuna bitki türünün neslinin yok olmaması için, Avrupa Birliği ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen proje kapsamında inceleme çalışmaları başlatıldı. ‘Yeni Bir Metodoloji çerçevesinde Türkiye’deki Nesli Tehlike Altındaki Türler İçin Eylem Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi’’ projesi çerçevesinde ‘Benlisığırkuyruğu Eylem Planı Çalıştayı’ düzenlendi. Çalıştay sonrası, 2023 yılından itibaren 5 yıl süreyle benli sığırkuyruğu türü izlenmeye alınacak. 5 yıl boyunca elde edilecek veriler çerçevesinde, benlisığırkuyruğu türünün en işe yarayacağı, doğadaki rolü ile türün faydalı olabileceği alanlar tespit edilecek.
Sadece Bayramiç ve Çan’da Yetişiyor
Projede yer alan ve benlisığırkuyruğu türünün saha çalışmalarında inceleyecek olan ÇOMÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Karabacak, “Türkiye’de yer alan 256 sığırkuyruğu türünden birisi olan Verbascum hasbenli (benlisığırkuyruğu) türünün yalnızca Çanakkale’ye özgür bir tür olup, neslinin yüksek tehdit altında. Çünkü bulunduğu sahalar genellikle kayalık alanlar ve bu kayalık alanlar haricinde başka hiçbir yerde maalesef yaşayamıyor. Endemik bitki türü yalnızca Çanakkale il merkezi ile Bayramiç ve Çan ilçelerindeki çok sınırlı bir bölgede birkaç köyde bulunuyor. Biz bu türü incelediğimizde CR (Kritik Tehlikede) kategorisinde yer alıyor. Yani yok olmaya bir adım kalmış olan tür olarak karşımıza çıkıyor. Tehditleri arasında madencilik faaliyetleri, yenilenebilir enerjiler, hayvan otlatmaları başta sayılabilir” dedi.
Beş Yıl Boyunca Tür Yerinde İncelenecek
Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Karabacak, Benli sığırkuyruğuna bitkisi için yapılan çalıştay hakkında da bilgiler vererek, bitkinin 5 yılda izleneceğini belirterek “Popülasyonlarında oldukça zayıf olarak bulunmaktadır. Bununla ilgili olarak geçtiğimiz hafta bir Avrupa Birliği, Doğal Hayatı Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Tehlikedeki Türler Projesi işbirliğiyle bir çalıştay gerçekleştirdik. Bu çalıştayda türü tehdit eden faktörler belirlendi. Bunlarla ilgili neler yapılabilir, çözüm önerileri neler olabilir diye bunlar tartışıldı. Paydaşlarımız bu konuda ellerini taşların altına koydular. Bu çalıştayın sonucuna göre de, 2023 yılından itibaren başlayarak beş yıl süreyle bu türü yerinde izleyeceğiz. Ne durumda olduğunu periyodik olarak takip edeceğiz. Umarım bu çalıştay ve izleme projesinin sonucunda türü daha iyi popülasyonlara taşıyabiliriz. Tabii ki türü ilk etapta tanımamız çok önemliydi. Çünkü tanımadığımız türü korumanın pek bir yolu olmuyor. Tanınmayan hiçbir şey korunamaz. Bunun nelere yer olabileceği, ne işe yarayacağı, doğadaki rolleri nelerdir bunları henüz bilmiyoruz. Bunları bu proje kapsamında yine ortaya çıkartacağız. Belki de bu türün faydalı olabileceği alanlar vardır, bunları araştıracağız. Biz laboratuvarlarımıza şimdilik tohumlarını aldık. Tohumlarından çimlendirmeler yapıp doku kültürü ile bunları üretmeye çalışıyoruz. Doğal popülasyonlarına katkıda bulunmaya çalışıyoruz” dedi.
Cuma Deren
