Cumhuriyet Halk Partisi Genel merkezi tarafından 81 il örgütü ve milletvekillerinin tamamını ssnafın sorunlarını rapor etmek amacı ile görevlendirildi. Cumhuriyet Halk Partisi Çanakkale il örgütü de 12 ilçede ve merkezde bir komisyon kurarak, bir esnaf raporu hazırlandı. il yönetiminden oluşan bir komisyon tarafından oluşturulan Esnaf raporu Genel Merkeze bildirildi. Genel Merkeze Gönderilen ve esnaf sorunlarının yer aldığı Rapor İl Sekreteri Doğan Ateş tarafından düzenlenen basın toplantısı ile de açıklandı. Genel Merkezde toplanan 81 İlin raporlarından yola çıkarak, esnafın sorunlarını çözecek 17 madde oluşturuldu.
Çanakkale CHP İL Başkanlığında düzenlenen Rapor sonuçlarının yer aldığı Basın Toplantısına Genel Başkan Yardımcısı ve Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek, İl Sekreteri Doğan Ateş katıldılar. Basın toplanrısının açılış konuşmasını gerçekleştiren İl Sekreteri Doğan Ateş, Raporun hazırlanış sürecine değinerek “Ülkemiz ağır bir salgın sürecinden geçmektedir. Tüm yurttaşlar bu süreçten olumsuz etkilenirken en ciddi sıkıntıyı yaşayan kesimlerin başında esnaflarımız gelmektedir. Salgın döneminde 700 bin esnaf dükkanını kapatırken iktidar, sosyal devlet olarak esnafa karşılıksız olarak tek kuruş yardımda bulunmamıştır. Bu süreçte dükkânını kapatan esnafın her türlü vergi, stopaj, sigorta, kira ve faturalarının devlet tarafından karşılanması taleplerimiz, borç içinde yüzen esnafın krediye rahat ulaşabilmesi için sicil affı çıkarılması önerimiz iktidar tarafından gündeme alınmamıştır. Esnafımız her geçen gün kötüleşen ekonomik koşullar altında ezilirken artık dayanacak gücü kalmamıştır. Ülkenin dört bir yanından her gün yüzlerce esnafın kepenk kapattığı, siftah yapmadan günü bitirdiği haberlerinin yanı sıra bir de borçlarını ödeyemediği, ailesini geçindiremediği için intihar eden esnaflar ya da tezgâhına el konulduğu için kendini yakan güvencesiz seyyar satıcı haberleri gelmektedir” dedi.
İktidar Esnafın Derdine Çare Üretmedi
İl Sekreteri Doğan Ateş “TÜİK'in verilerine göre 2 milyon 616 bin esnafımız varken, bu yıl hem pandeminin hem de yaşanan ekonomik krizin etkisi ile 335 bin esnafımız kepenk kapatmak zorunda kalmıştır. Geçtiğimiz Haziran ayında 7 bin 222 işyeri kapanırken, bu rakam son 5 yılın bütün Haziran aylarındaki en yüksek veri olarak kayıtlara geçmiş durumdadır. Esnafla beraber esnaf sayılan ama dükkânı olmayan pazarcılar, 500 bin kâğıt toplayıcısı, 30 bin simitçi,10 bin çiçekçi, 6 milyon kişi sokaklardan, 1 milyon gündelikçi ise temizlikten geçimini sağlarken, bu emekçiler de hükümet tarafından hem görmezden gelinmiştir. İktidar bugüne kadar esnafın bir tek derdine çare üretmemiştir. Esnafa sadece faizle kredi verilmiş, verilen kredilerin üzerine faiz eklenerek 3 ay süreyle ertelenmiştir. Tüm bu olumsuz tablo yetmezmiş gibi açlık ve yoksullukla karşı karşıya kalan, gıda paketlerine muhtaç hale gelen esnafa IBAN numarası gönderip para istenmiştir. Saray hükümeti 8 ayda 510 milyar 418 milyon vergi toplamıştır. 26 milyar 400 milyon lira yurt dışından borç almış, Merkez Bankası'nın 44 milyar 460 milyon liralık kârını hâzineye transfer etmiş, Merkez Bankası'na 66 milyar liralık kâğıt para bastırmıştır. Merkez Bankası'nın kasasındaki 73 milyar 878 milyon dolarlık dövizi de satarak onu da kullanmıştır. Saray Hükümeti'nin, 2020 yılı ilk 8 ayında kullandığı para 1 trilyon 576 milyar 748 milyon liradır. Bu paradan esnafa 1 kuruş yardım yapılmamıştır. İktidar bu 8 aylık süreçte tefecilere 91 milyar 614 milyon lira faiz öderken kendi esnafına karşılıksız yardımda bulunmamış, üstelik esnafın borcuna yeni faizler eklemiştir. Bu kara günde esnafımız çaresiz ve yalnız değildir. Esnafımızın her türlü derdi ve sorunu için Cumhuriyet Halk Partisi vardır” dedi.
Esnaflar İçin 17 Maddelik Talep
81 İlde esnafın sorunlarına yönelik raporlar Genel Merkezde bir araya getirilerek ortak sorunların çözümü için 17 maddelik bir aonucun belirlendiğini söyleyen Ateş “Genel Başkanımızın 6 Ekim Sah günü grup toplantısında dile getirdiği ‘Esnafımız için 17 Talep’ başlıklı önerimizi kez daha seslendiriyoruz; Acilen bir Esnaf Bakanlığı kurulmalıdır. Esnafımız için sicil affı çıkarılmalıdır. Esnafımızın kullandığı krediler, faizsiz ve ödeme gücüne göre taksitlendirilmelidir. Kiralarda stopaj kaldırılmalıdır. Zincir mağazalar ve AVM'ler için düzenleme yapılmalıdır. AVM'ler haftanın bir günü kapanmalıdır. Esnafın sosyal güvenlik primleri, işyerlerinin kapalı olduğu dönemde Hazine tarafından karşılanmalıdır. Esnafa salgın sürecinde haksız-insafsız cezalar yazılmamalıdır. Devlet esnafa olan borçlarını ödemelidir. Hijyen koşullarının sağlanması şartıyla kahvehanelerde oyunlara izin verilmelidir. Küçük esnafımızın yanında çalışanların, kısa çalışma ödeneği ile ilgili yaşadığı sorunlar giderilmelidir. Kamu kurumlan, işyerleri kapalı olduğu sürece kiracısı olan esnafımızdan kira almamalıdır. Ertelenen vergi ve sigorta primleri için salgın sonrasında yeniden yapılandırma olanağı getirilmelidir. Esnafımıza yönelik icra işlemleri durdurulmalıdır. 0kul kantinlerinden bir yıl süreyle kira alınmamalıdır. Servis işletmecilerinden alman teminat mektupları iptal edilmelidir. Altı milyon sokak esnafımız kayıt içine alınmalı ve güvenceye kavuşturulmalıdır. Pandemi boyunca zarara uğrayan esnafa kira desteği sağlanmalıdır. İçinden geçtiğimiz pandemi süreci sosyal devletin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermektedir. Başta esnaflarımız olmak üzere salgının olumsuz etkilediği tüm kesimlere en kısa sürede gerekli destek sunulmalıdır. İktidarın yapması gerekenler çözüm önerilerimizde sıralanmıştır. Bu öneriler dikkate alınarak esnaflarımızın sorunları giderilmelidir. Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu'nun da ifade ettiği gibi Cumhuriyet Halk Partisi olarak bütün garibanların, işsizlerin, emekçilerin, esnafın sözcüsü olmaya devam edeceğiz” dedi.
2018’de Tedbirleri Alın Kriz Geliyor Diye Uyarmıştık
Rapor ile ilgili yapılan basın açıklamasına katılan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek de yaptığı açıklamada “Esnaf gerçek anlamda destek bekliyor. Örneğin pandemi sürecinde işyerlerini kapattık. Kapatılması gerekiyordu, doğruydu. İnsan sağlığı her şeyin üstündedir. Ama esnafımıza kira desteği yapamadık. 3 ay esnafın kirasını devletin ödemesi gerekirdi. Dünyada bütün güçlü sosyal devletler böyle yaptı. Kredi vermek de önemlidir ama kredi vermek gerçek anlamda bir destek değildir. Sonuçta borç veriyorsunuz, esnaf onu geri ödeyecek. Gerçek anlamda bir destek istiyor esnafımız. Biz geçen gün Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan’ın organizasyonu ile tüm ildeki oda başkanları ve esnaf temsilcileri ile bir araya geldik. Orada da konuştuk. Cumhuriyet Halk Partisi ekonomi masası, daha Ağustos 2018’de ‘kriz geliyor ve bu derin bir kriz olacak tedbir alın’ diye 13 maddelik çok önemli bir paket açıklamıştı. Biz sorunları tespit ediyoruz. Çözüm önerilerini ortaya koyuyoruz ve her zaman şunu söylüyoruz; Türkiye’nin dört ayaklı bir çözüm strateji olmalı ve Türkiye bunu çok kısa zamanda yapabilecek güce sahip ama gerçek anlamda bir siyasi irade bugün bunu yapabilecek yok. Nedir bu? Hukuk, üretim, güçlü sosyal devlet ve sürdürülebilirlik. Bunun da sürdürülebilir olması lazım. Bunlar olmadığı için bugün esnafımız da çiftçimiz de işçilerimiz de işverenlerimiz de toplumun her kesimi giderilmesi imkansız mağduriyetlere sürükleniyor. Bugün il sekreterimizin belirttiği gibi 81 ilde bu basın toplantısı yapıldı. Biz esnaflarımızın ve toplumun her kesiminin sorunlarını ve çözüm önerilerini paylaşıyoruz kamuoyuyla. Daha pandemi süreci başlar başlamaz biz esnafımız ile ilgili çok acil alınması gereken tedbirleri sıralamıştı. Mesela demiştik ki; sicil affı çıkarın. Esnafımız bankaya gittiğinde bir zorlukla karşılaşmasın. Mesela, esnafımızın dükkanları kapalı, 3 aylık bir kira desteği sağlayın demiştik. Faizsiz erteleyin, faiz uygulamayın demiştik esnafımızın borçlarına. Bunları daha pandemi süreci başlar başlamaz söylemiştik. Çok ciddi şekilde ekonomi masamız çalışmalarını sürdürüyor. Bugün Türkiye’nin vatandaşlarımızın önündeki en temel, en ağır sorun ekonomik kriz ama her zaman söylediğimiz gibi. Bu ekonomik krizi büyüten de siyasi kriz bizzat sistemin kendisi” dedi.
17 Maddelik Talep
Konuşmaların ardından 81 İlden Genel Merkeze giden sonuçların ardından Esnaflar için oluşturulan çözüm maddelerini okuyan İl Sekreteri Doğan Ateş “İl Başkanlığımız Genel Sekreterliğimizin isteği üzerine salgın döneminde esnaflarımızın sorunları ( Kırtasiyeler, kantinler öğrenci yurtları, servis esnafı ) ve beklentilerine ilişkin olarak yaptığı çalışma aşağıdaki şekilde raporlandırılmıştır. 5 aydan beri yurtların kapalı olması ve velilerden tahsil edilecek ücretlerin %30’unun talep edilebilmesi bununda ancak yarısının tahsilatının gerçekleşmesi büyük bir mağduriyet yaratmıştır. Yurt işletmecilerine Devlet Bankalarından KGF destekli ve düşük faizli yatak başına en az 2.000 TL olacak şekilde kredi sağlanması, kredinin en az 36 ay geri ödemeli olması ve üniversitelerin açıldığı tarihe kadar geri ödeme yapılmaması, Önceden tahmin edilemeyen sebeplerle ( mücbir sebep ) kiraya veren ve kiracı arasında yarı yarıya paylaşmak ilkesinin hayata geçirilmesinin sağlanması. ( hukukta var olan Edimin ifası ) Kira stopajının pandemi süresince tahakkuk ettirilmemesi. Pandemi süresince, kiraya verenin tahliye talebinin ve icra işlemlerinin durdurulmasının sağlanması. İş-Kur’un sağladığı KÇÖ’den son 3 yıl içinde 150 gün prim yatırma koşuluna çekilerek faydalandırılması. İş-Kur’un uygulamasının pandemi süresince devam etmesi. İşverenlerin anılan süreçte, kendi paylarına düşen SGK prim ödemelerinden muaf tutulması. KDV oranlarının % 8 den % 1’e düşürülmesi. Ötelenen vergi, stopaj, KDV ve benzeri devlet alacaklarından pandemi süresince vazgeçilmesi ve gecikme alınmaması. Okullar açılana kadar motorlu araçlar vergisinin alınmaması. Araç muayenelerinin ertelenmesi, araç ve koltuk sigortalarının alınmaması ve faizsiz kredi verilmesi. Belediyelerden yılda 1 sefer alınan güzergâh ve uygunluk bedellerinin bir kereliğine bedelsiz verilmesi. Belediyelerden alınan plakaların 2 ay boşta kalması süresinin okullar açılana kadar uzatılması. Pandemi süresi boyunca cirolarında ciddi artışlar sağlayan süper marketlerin salgın bitene kadar kırtasiye ürünlerini satmalarının engellenmesi. Kırtasiye esnafına 3 ay geri ödemesiz en az 2 yıl vadeli faizsiz kredi imkânının sağlanması. Okul sezonu öncesi kırtasiyeciler alımlarını şubat ve Mart ayında yaparak ödemelerini de çekler halinde Eylül – Ekim – Kasım aylarında yapacak şekilde borçlanmışlardır. Bu ödemelerin ertelenmesinin sağlanması. Öğrenci kantinleri 7 aydan beri kapalı durumdadırlar. Devletten kredi alan kantin işletmecilerinin kullandıkları kredilerin en az 1 sene ötelenmesi ve bankaların koydukları faizlerin kaldırılmasının sağlanması. Kantin binalarını kiralayan işletmecilerin kurumlara olan kira borçlarının faizsiz bir şekilde pandemi bitene kadar ertelenmesi” dedi.
Cuma Deren – İsmail Şen
