Bir ayı aşkın Ermenistan ile girdiği mücadele ile zaferle çıkan ve Dağlık Karabağ’ı geri kazanan Azerbaycan Bakü’de Zafer Geçit töreni düzenlendi. Düzenlenen törene katılarak bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan okuduğu ‘Topraktan Pay Olmaz’ şiiri İran ile gerilime neden oldu. Cumhurbaşkanının okuduğu şiirin İran’daki yankılarını İran’da doğup yaşamış olan Gazeteci-Çevirmen Taha Kermani, Boğaz Medya İnstagram Hesabında yayınlanan Canlı Yayında değerlendirdi. Kermani, Şiirden sonra İran Basınının daha önce hiç şahit olmadığı bir öfke patlaması yaşadığını belirterek “İran basınında inanılmaz bir Türkiye karşıtlığı öfke patlaması görüldü. Ben böyle bir şeyi hiç hatırlamıyorum İran'da en sağdan en sonuna kadar gazetelerin ana manşeti Türkiye Erdoğan karşıtlığıydı” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de, Dağlık Karabağ'daki askeri kazanımlar için düzenlenen Zafer Geçit Töreni'nde Aras Nehri ile ilgili okuduğu Şair Bahtiyar Vahapzade'nin "Topraktan pay olmaz" adlı şiiri, İran'da tepkiye neden oldu. Şiirin Aras Nehri'nin kuzeyinin daha önce İran'a ait olduğu gerekçesiyle rahatsızlık yaratması üzerine Tahran'daki Türkiye Büyükelçisi Derya Örs, İran Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı. Şiirin ayrılıkçı amaçla okunmadığı belirtilse de özellikle İran basınında büyük yankı buldu. İran’daki yankıları ise İran’da doğup yaşamış olan Gazeteci-Çevirmen Taha Kermani, Boğaz Medya İnstagram Hesabında yayınlanan Canlı Yayında değerlendirdi. Kermani, konuşmasında ilk önce şiir hakkında bilgiler vererek “Şiir Bahtiyar Vahapzade’nin şiiridir, hem Azerbaycan Cumhuriyetinde hem İran Azerbaycan'ında tanınır bilinir Tebrizli şair Şehriyar ile edebi yakınlıkları arkadaşlıkları olur Tebriz’de bilinir bir şair, Önce Şu Aras nehrine deyineyim, Aras nehri bildiğiniz gibi Türkiye'den kaynaklanıyor ve hazar denizine dökülüyor. 1828 dönemi Rus imparatorluğu ve İran Kaçkar şahlığı arasında Aras nehri Ruslar ve İranlılar arasında bir sınır olarak kabul edilir. Türkmen çay anlaşmasına göre de Aras nehri Azerbaycan tarihi coğrafyasını ikiye böler, şimdi zaman zaman güney Azerbaycan tabiri ’de buradan geliyor. Dolayısıyla Aras nehrinin güneyi İran bölümünde kalanına güney Azerbaycan deniliyor. Bugün ki Azerbaycan Cumhuriyete kuzey Azerbaycan olarak ifade ediliyor” dedi.
Erdoğan’ın Okuduğu Şirin, Ayrılıkçılığa Destek Olduğu Gibi Algılandı
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Bakü’de okuduğu şiirin İran’daki yankılarına da değinen Gazeteci Çevirmen Taha Kermani, İran'da güya Erdoğan'ın bu şiiri okumasıyla ayrılıkçı düşünceye destek olması gibi algılandığını belirterek “Sayın Cumhurbaşkanı orda Arası Ayırdılar... Dediği Azerbaycan halkının hasret şiiridir. Edebiyatta bu hasret makamı çok geniş ve kapsamalı bir şeydir. Azerbaycan’da hasret ile ilgili yüzlerce şiiri rastlayabiliriz. Aras nehri ’de bir halkı, siyasi bir karar ile halkı ikiye böldü. Şiir halk arasında çok bilindik bir şeydir. Yani Araz şiirini, biz Cumhurbaşkanı'nın okuması ile tanımış olmadık, ama belki Anadolu halkı yeni duydu ki isabet oldu. Şimdi İran'da ne kadar Türk yaşıyor. İran’da etnik yapıya göre bir nüfus sayımı yoktur. Ama dönemin İran Dışişleri bakanı Ali Ekber Salih'in bir Türkiye ziyaretinde bu soruya şöyle cevap vermişti. İran'da nüfusun yaklaşık yüzde 30’u Türkçe konuşuyor buda demek oluyor ki nüfusun 85 milyon olduğu ülkede 25-30 milyon Türk yaşar. Bunların büyük ekseriyeti Azerbaycan Türkü, Şimdi bunlar haliyle eşitlik olmayınca, kendi haklarını talep edince, İran tarafından baskıya maruz kalınca böyle bir ayrılıkçı hareket endişesi oluyor. İran'da güya Erdoğan'ın bu şiiri okumasıyla ayrılıkçı düşünceye destek olması gibi algılanarak İran meseleye yaklaştı. Kötü bir niyetli bir düşünce elbette” dedi.
İran’da İnanılmaz Bir Türkiye Karşıtlığı Öfke Patlaması Görüldü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın okuduğu şiirin bu anlamda okunmadığı belirtilse de İran’da müthiş bir öfke patlamasına neden olduğunu belirten Gazeteci- Çevirmen Kermani “ Diplomatik bir mesaj iletildi şiirin yanlış olduğu söylendi. İran basınında inanılmaz bir Türkiye karşıtlığı öfke patlaması görüldü. Ben böyle bir şeyi hiç hatırlamıyorum İran'da en sağdan en sonuna kadar gazetelerin ana manşeti Türkiye Erdoğan karşıtlığıydı. Avrupa’da bir şehirde kasabada böyle bir gazete manşet olsaydı, Türkiye ayaklanırdı ama İran konu olunca, Türkiye ilgisiz kaldı. Türkiye'nin Tahran elçisi, dış işlerine çağrıldı ve o twitt e tepki verdiler. Ama Öncelikle İran Türkiye ilişkilerine baktığımızda Türkiye İran’dan enerji ithal eder İran Türkiye’nin muhtaç olduğu karşılaştırılamaz bir gerçektir. İran, Türkiye daha muhtaçtır. Türkiye’yi kaybetmek İran için pek hayırlı olmaz ama elbette İran'da her zaman bölgede aktif bir güç olmuştur. Dolayısıyla zaman zaman İran'la Türkiye ortak hareket etmiştir gelecekte de etme ihtimali vardır, dolayısıyla Türkiye İran ilişkileri kendi açılarından önemlidir ama Türkiye İran’ı kaybederse Rusya’yı kaybeder gibi aşırı söylemleri kabul etmiyorum bu gerçekçi değildir” dedi.
Cuma Deren
